12
nr 2 (462) 31.01.13.02.2025
Wydarzenia
www.kuriergalicyjski.com
Polsko-ukraińskie prace konserwatorskie
na terenie Lwowa w 2024 roku (cz. 4)
O realizacji planów
ratowania cennych
zabytków wspólnej
polsko-ukraińskiej
historii rozmawiamy
z Aleksym Lozińskim,
koordynatorem
projektów warszawskiego
Narodowego Instytutu
Polskiego Dziedzictwa za
Granicą ,,Polonika". Aleksy
Loziński przypomina, że
na większości obiektów
wspólnego dziedzictwa
prace konserwatorskie
trwają przez kilku lat
i wymagają znacznego
WIEŻA KOŚCIOLA BENEDYKTYNEK
wysilku fachowego
i inwestycji finansowych.
niderlandzkiego. Na osiach attyki usta-
projektu restauracji fasady palacu, kweren-
Wszystkie wspólne
wione postacie: od poludnia Matka Boska
da archiwalna i badania konserwatorskie
z Dzieciątkiem, od pólnocy Aniol Stróż
trwaly kilka lat. Jest to jeden z kluczowych,
polsko-ukraińskie
z malym dzieckiem, od zachodu św. Bene-
dlugoterminowych projektów Instytutu ,,Po-
prace konserwatorskie
dykt, od wschodu św. Placyd, trzymający
lonika". Projekt architektoniczno-budowlany
są finansowane ze
narzędzia Męki Pańskiej. Między nimi wo-
i konserwatorski przygotowala polska firma
KAPLICA BOIMÓW CZEKA NA RENOWACJĘ
środków polskiego
luty, ślimacznice, esownice i inne elementy
,,Monument Service sp. zo.o", dobrze znana
Ministerstwa Kultury
w zlym stanie. Najbardziej niepokojącym
Prace w latach 20232024 prowadzila
dekoracyjne. W ciągu wieków częściowo
we Lwowie też ze swoich prac konserwator-
i Dziedzictwa Narodowego
polsko- ukraińska grupa konserwatorów
zostaly utracone niektóre elementy zdo-
jest stan dachu nad nawą glówną przy jego
skich. Tender zaś wygrala firma ,,Restauro"
(MKiDN) i nadzorowane
pod kierownictwem Anny Kudzi. Rok temu
bienia figur świętych i zlocenia elementów
lączeniu z dachem kaplicy. W tym miejscu
z Torunia, zaś wykonawca generalny to
ozdobienia (np. korony, berla i promieni figu-
zacieki wody widać nieuzbrojonym okiem
odnowiono cenne rzeźby świętych po stro-
lwowska firma ,,Budowlana Kompania Trans-
przez specjalistów
ry Matki Boskiej). Precyzyjna praca konser-
i co najgorsze woda opadowa już uszkodzila
nie zachodniej, zaś teraz zostaly odnowio-
bud". Inwestycja realizowana jest pod nadzo-
warszawskiego Instytutu
wcześniej odnowione malowidlo J. H. Rose-
ne rzeźby po stronie wschodniej. Obronna
watorów przywrócila zabytkowej attyce
rem Instytutu ,,Polonika". Pierwszy etap prac
,,Polonika".
wieża-dzwonnica kościola pp. benedyk-
dawny blask. Kierownik grupy konserwato-
na ,,Św. Katarzyna Aleksandryjska niesiona
przy fasadzie obiektu obejmuje wykonanie
rów Anna Kudzia powiedziala: Ratujemy
przez aniolów na Górę Synaj", które jest
tynek lacińskich jest jednym z najcenniej-
kompleksowych prac konserwatorskich
zabytki pomimo wojny. Bo razem w polsko-
usytuowane nad drzwiami bocznymi. Bez
szych zabytków renesansowej architektu-
i restauratorskich w obrębie elewacji fronto-
TEKST I ZDJĘCIA
-ukraińskim zespole chronimy nasze wspól-
remontu dachu nie jest możliwym przy-
ry Lwowa. Budownictwo wieży kościola
wej o dość rozbudowanej dekoracji rzeźbiar-
JURIJ SMIRNOW
stąpienie do ratowania malowidla. Jest to
benedyktynek pw. Wszystkich Świętych
ne dziedzictwo kulturowe.
skiej, która również będzie poddana pracom
W trudnych czasach wojny, kiedy pań-
przypisywane jest wloskiemu architek-
Dlugoletnie prace prowadzono też
bardzo ważne zadanie na 2025 rok. O tym
konserwatorskim. Prace konserwatorskie
stwo ukraińskie zaznaje znacznych strat
w kaplicy pw. świętych Barbary i Józefa
też mówi ojciec Karapet, proboszcz parafii
towi Pawlowi Rzymianinowi. Dwukondy-
obejmują też odnowienie dekoracyjnej kutej
również w dziedzinie kultury, zniszczenia
w kościele parafialnym pw. św. Antoniego
Ormiańskiego Kościola Apostolskiego, bar-
gnacyjna czworoboczna wieża obronna
balustrady balkonu oraz stolarki okiennej.
przez okupantów rosyjskich ukraińskich mu-
na Lyczakowie. Prace finansuje warszaw-
dzo zaniepokojony stanem dachu.
wbudowana zostala w poludniową ścianę
Niezwykle cenne rzeźby zdobią attykę
zeów, teatrów, bibliotek, dziel sztuki, pomoc
W miesiącach letnich i jesiennych trwa-
kościola. Wedlug historyka sztuki Macieja
ska Fundacja Dziedzictwo Kresowe (prezes
palacu. Są to figury króla, rycerzy i delfi-
państwa polskiego w ratowaniu zabytków
ly prace konserwatorskie przy attyce na
Kurzeja, prace budowlane zostaly ukończo-
Jan Sabadasz). W sezonie 2024 roku kon-
nów, które już zdemontowano i przetrans-
kultury jest akcją nie tylko bardzo cenną,
ne okolo roku 1624. Wówczas też zostala
serwator Milena Suwalska w dalszym ciągu
szczycie dzwonnicy dawnego klasztoru
portowano do pracowni konserwatorskiej
lecz po prostu unikatową. O tych pracach
wykonana attyka wieży. Profesor Jan Sas
prowadzila konserwacje malowidel ścien-
pp. benedyktynek lacińskich. Byl to kolej-
we Lwowie. Rzeźby pochodzą z pierwszego
na stale informujemy naszych czytelników,
nych w tej bocznej kaplicy. Prace nadzorują
ny etap prac na tym obiekcie, prowadzony
Zubrzycki pisal o tych rzeźbach, że są one
etapu budowy kamienicy (czyli z lat 80. XVI
między innymi pisaliśmy o nich w ,,Nowym
specjaliści Instytutu ,,Polonika". Tymczasem
przez warszawską Fundację Dziedzictwa
,,jakby koroną kamienną, otoką otaczającą
wieku) i są w stanie zagrożenia. Po zakoń-
Kurierze Galicyjskim" (nr 22 i 23. 2024 rok
Kulturowego. Otóż w 2024 roku prace
dookola attykę". Rzeźby attyki zostaly wy-
konserwatorka Sylwia Pawlukiewicz w mie-
czeniu prac konserwatorskich niektóre
i nr 1 2025 rok). Obecnie podajemy ciąg dal-
przy attyce wieży z sukcesem zakończono.
konane z piaskowca w stylu manieryzmu
siącach letnich pracowala przy pobieraniu
z nich będą wystawione we lwowskim
szy tych notatek z rozmowy z Aleksym Lo-
próbek tynków, kamienia i farb w kaplicy
Muzeum Historycznym, zaś na ich miejsce
zińskim i innymi konserwatorami, Polakami
Boimów, która jest usytuowana obok ka-
zostaną ustawione repliki. Pytanie to zależy
i Ukraińcami, którzy biorą udzial we wspól-
tedry rzymskokatolickiej. Przygotowania
od stanu zachowania każdej konkretnej fi-
nych projektach.
do prac konserwatorskich przy tym uni-
gury. Będą starannie odnowione także inne
Przez wiele lat prowadzono prace kon-
katowym obiekcie epoki renesansu, który
elementy dekoracyjne, jak glówny portal
serwatorskie i remontowe we lwowskiej
powstal z początkiem XVII wieku, wyma-
z kolumnami, maszkaronami i girlandami,
Katedrze Ormiańskiej. Pod kierownictwem
ga znacznego wysilku naukowego, wnikli-
piękny gzyms, obramowania okien, etc.
polskiego konserwatora dziel sztuki z war-
wych prac laboratoryjnych, no i oczywiście
Projekt restauracji elewacji frontowej jest
szawskiego Muzeum w Wilanowie, prezesa
w przyszlości znacznych funduszy finanso-
zaplanowany na dwa sezony konserwator-
Stowarzyszenia Absolwentów Akademii
wych. W takich wlaśnie etapach postępuje
skie i już niedlugo Kamienica Królewska od-
Dziedzictwa Pawla Baranowskiego już
również realizacja projektu restauracji Ka-
zyska dawny blask. Lagodna pogoda jesieni
przez lata (od 2008 roku) prowadzone są
mienicy Królewskiej (Kamienicy Korniakta)
i pierwsze miesiące zimowe pozwalają kon-
prace konserwatorskie ,,u Ormian lwow-
w Rynku 6, obecnie siedziby Lwowskiego
tynuować na tym obiekcie prace konser-
skich". W tym czasie odnowiono znaczną
Muzeum Historycznego. Jest to zabytek
watorskie. Dyrekcja lwowskiego Muzeum
część unikatowych fresków Jana Henryka
unikatowy palac królewski, rezyden-
Historycznego (dyrektor Roman Czmelyk)
Rosena, mozaiki Józefa Mehoffera, freski
cja króla Jana III Sobieskiego we Lwowie,
bardzo aktywnie wspólpracuje z zespolem
i witraż krakowskiego malarza Antoniego
cenny obiekt lwowskiej architektury epoki
konserwatorów i Instytutem ,,Polonika".
Tucha i inne. W 2024 roku prowadzono dal-
renesansu, wpisany na Listę Światowego
Nie zważając na wojnę i prace konserwa-
sze prace w prezbiterium katedry podda-
Dziedzictwa UNESCO. Muzeum w swoich
torsko-remontowe Muzeum Historyczne
no zabiegom konserwatorskim dekoracyjną
murach kryje niezwykle cenne zabytki hi-
jest czynne i przyjmuje każdego dnia setki
polichromię J. H. Rosena w pólnocnej, olta-
storyczne, zgromadzone tu od roku 1908
odwiedzających. Muzeum Historyczne już
rzowej części świątyni. Prace trwają bez
r., gdy miasto wykupilo palac i przezna-
od lat realizuje wspólne projekty konser-
przerwy także w grudniu styczniu 2025
czylo go na siedzibę Muzeum Narodowego
watorskie z instytucjami zagranicznymi.
roku. Konserwatorów jednak bardzo nie-
im. Króla Jana III Sobieskiego (w 1940 roku
Kilka lat temu we wspólpracy z Instytutem
pokoi stan dachów katedry. W 2024 roku
Muzeum im. Króla Jana III zostalo polączone
,,Polonika" zostaly odnowione późnorene-
wyremontowano dach nad kaplicą Przenaj-
z Muzeum Historycznym miasta Lwowa).
sansowe wnętrza tzw. ,,Sali Korniaktow-
świętszego Sakramentu. Pawel Baranow-
Aleksy Loziński powiedzial, że ,,jest to
skiej". W 2019 roku zrealizowano projekt
ski zaznaczyl, że jest to tylko mala część
najdroższy w historii Instytutu ,,Polonika"
restauracji (również wnętrz i elewacji) tzw.
niezbędnych prac remontowych. W kaplicy
projekt". Wartość pierwszego etapu prac
,,Czarnej Kamienicy", Rynek 4, w której
zamakaly sufit i ściany i bez zabezpiecze-
konserwatorskich to prawie 2,8 miliona zlo-
też znajduje się jeden z dzialów Muzeum
nia dachu nie bylo możliwości podjąć dal-
tych (29,4 miliona hrywien). Palac królewski
Historycznego. Ten projekt zrealizowano
szych prac konserwatorskich wewnątrz.
sklada się z czterech bloków zabudowy
przy wsparciu finansowym Ambasady USA
Inne polacie dachu świątyni również są
frontowego, oficyn i tylnego. Przygotowanie
w Ukrainie.
PRACE KONSERWATORSKIE PRZY FASADZIE KAMIENICY KRÓLEWSKIEJ
