10

nr 4 (464) 28.02.­13.03.2025

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Przegląd prasy

­ Podpisanie umowy pozwoli nam się

z 12 na 13 lutego 1945 podobny los spotkal

rozwijać w kilku kierunkach, takich jak

Polaków mieszkających w Puźnikach.

oświata, kultura. Bardzo ważna jest dla

Wówczas podczas napadu UPA na wieś

nas rehabilitacja żolnierzy, którzy de facto

zginęlo blisko 100 Polaków. Spalono 172

polskiej

domów mieszkalnych.

bronią Europy, a nie tylko Ukrainy ­ powie-

dzial Wiktor Szakyrzian, p.o. mera miasta

W 82. rocznicę rzezi mieszkańców

Równe.

Parośli przez oddzial UPA pod dowódz-

Podpisanie umowy partnerskiej mię-

twem Hryhorija Perehinjaka, która miala

na Ukrainie

miejsce 9 lutego 1943 roku, symboliczny

dzy Olsztynem a Równem wpisywaloby

się w już istniejące powiązania między

grób odwiedzil konsul KG RP w Lucku

regionami. Od 2003 r. funkcjonuje part-

Krzysztof Wasilewski. Na zbiorowej mo-

nerstwo między obwodem rówieńskim

gile oraz przy krzyżu upamiętniającym

a województwem warmińsko-mazur-

nieistniejącą dziś wieś Wydymer zaplo-

skim, a w 2023 r. nawiązano wspólpracę

nęly znicze.

między rejonem rówieńskim a powiatem

Zbrodnia dokonana w Parośli przez

W 2025 r. dofinansowanie otrzyma

oddzial ukraińskich nacjonalistów uwa-

olsztyńskim. Dodatkowo, dwie gminy

i oczywiście z Pultuska ­ rozmowy, wspól-

OPRACOWAL

Chorągiew Lódzka ZHP od lat porządku-

z terenu powiatu olsztyńskiego także

żana jest za początek Rzezi Wolyńskiej.

ne marzenia i projekty, które już zaczynają

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

jąca wolyńskie cmentarze. Jednocześnie

mają umowy partnerskie z gminami z re-

Zastanych wówczas znienacka bezbron-

nabierać ksztaltów. Po raz kolejny utwier-

Wspólne dziedzictwo ­

wsparcie uzyskala Fundacja Partnerstwa

jonu rówieńskiego.

nych mieszkańców wsi napastnicy zwią-

dziliśmy się w przekonaniu, że sila naszej

wspólna przyszlość!

dla Europy Środkowo-Wschodniej, która

­ Miasta partnerskie są dla siebie dro-

zali a potem zamordowali przy użyciu

wspólnoty tkwi w solidarności, wzajem-

Z wielką dumą i radością informuje-

zaopiekuje się zapomnianymi mogilami

gowskazami, dzielą się swoimi doświad-

noży i siekier, zabijając od 149 do 173 osób,

nym wsparciu i pielęgnowaniu tożsamości.

my, że pan Eugeniusz Golybard w dniu

legionowymi.

czeniami, podpowiadają sobie jak dzialać

w tym kobiety, dzieci i niemowlęta.

LESIA JERMAK

1.02.2025 zostal uhonorowany Zlotym

Fundacja Kultury i Krzewienia Polsko-

Ze szczególnym okrucieństwem zabito

w określonych obszarach po swojej stronie

DZIENNIK KIOWSKI

Krzyżem Zaslugi, który w imieniu prezy-

ści za Granicą ,,Grono Polskości" dzięki

granicy ­ powiedzial prezydent Olsztyna

komendanta miejscowego Związku Strze-

Unikalna i wysoko

denta Rzeczypospolitej Polskiej wręczyli

dofinansowaniu MKiDN zamontuje pomnik

Robert Szewczyk.

leckiego Walentego Sawickiego. Uratować

specjalistyczna polsko-

konsul RP w Kijowie Pawel Owad i konsul

z nazwiskami polskich żolnierzy na Cmen-

Wspólpraca obu miast ma obejmować

się z tej rzezi udalo się jedynie 12 Polakom

ukraińska wspólpraca

Anna Babiak-Owad. To wyjątkowe wy-

tarzu Dubieńskim w Równem oraz zajmie

m.in. wymianę doświadczeń samorzą-

(wedlug innych źródel ­ ośmiu), w więk-

medyczna

różnienie stanowi wyraz uznania dla Jego

się renowacją cmentarza w Klewaniu.

dowych, wspólne inicjatywy kulturalne,

szości dzieciom. Część z nich do końca ży-

wieloletniej, niezlomnej pracy na rzecz pro-

Dziecięca hepatologia i transplan-

Fundacja MOSTY przeprowadzi pierw-

sportowe oraz turystyczne. Istotnym

cia pozostala niepelnosprawna.

mocji polskiej kultury i sztuki w Ukrainie

tologia na Ukrainie znajduje się w fazie

szy etap rewaloryzacji konserwatorskiej

Majątek zabitych zostal zrabowany

aspektem będzie również szerzenie idei

oraz budowania mostów między naszymi

aktywnego rozwoju. Niedobór doświad-

kaplicy-mauzoleum w Zloczowie, czy-

wzajemnej tolerancji oraz wzmacnianie

i wywieziony na saniach.

narodami.

czenia, specjalistycznych struktur oraz

li opracuje dokumentację rewaloryzacji

solidarności między spolecznościami pol-

Zamordowani zostali pochowani we

Eugeniusz Golybard to ważna postać

konieczność wdrażania nowoczesnych

i przeprowadzi prace zabezpieczające.

ską i ukraińską ­ zarówno w Równem, jak

wspólnym grobie, nad którym usypano

dla Polaków na Ukrainie, a jego książki są

standardów medycznych określają potrze-

Otrzyma również dofinansowanie na prace

i w Olsztynie.

kurhan. Wieś Parośla przestala istnieć

cennym źródlem wiedzy o historii i wspól-

bę międzynarodowej wspólpracy. Polska,

konserwatorskie i renowacyjne na kwate-

z powodu braku mieszkańców. Napad

MONITOR WOLYŃSKI

czesności tej spoleczności.

mająca ponad 40-letnie doświadczenie

rach żolnierzy Wojska Polskiego w Brzeża-

przeżyla również sześcioosobowa rodzi-

Polscy dyplomaci upamiętnili

Dzięki dzialalności dziennikarskiej,

w tej dziedzinie, pomaga przyspieszyć ten

nach, Haliczu, Winnikach oraz w Rohatyniu.

na żydowska, którą ukrywal w piwnicy

ofiary rzezi w Puźnikach

publicystycznej, radiowej i edukacyjnej

proces, przekazując wiedzę i umiejętności

Wsparcie na opiekę nad polskimi

Klemens Horoszkiewicz i która nie zostala

i Parośli

Eugeniusz Golybard nie tylko upowszech-

ukraińskim lekarzom.

cmentarzami wojennymi w Firlejówce,

odkryta przez Ukraińców.

nia polskie dziedzictwo, ale także wspiera

W ramach inicjatywy International Me-

13 lutego 2025 przypada 80. rocz-

Stryju, Busku, Zadwórzu, Mościskach,

Zbrodni dowodzil nejaki Perehijniak,

wzajemne zrozumienie, zbliżając do siebie

dical Partnership (IP-CZD Warszawa, NDSL

nica mordów w nieistniejącej już dzisiaj

Iwano-Frankiwsku oraz we Lwowie uzy-

który w 1935 roku byl skazany za zamor-

Polaków i Ukraińców. Jego imponujący do-

,,OCHMATDYT" Kijów, 1-TMO, Szpital Świę-

miejscowości Puźniki w obwodzie tarno-

skala Fundacja Wolność i Demokracja. Na-

dowanie polskiego urzędnika w Galicji

robek obejmuje tysiące publikacji, audycji

tego Mikolaja, Lwów) przy wsparciu Pierw-

polskim. Delegacja zlożona z konsulów

tomiast Fundacja Brat Slońce ­ na opiekę

Wschodniej. Przed akcją w Parośli, sotnia

radiowych, liczne inicjatywy kulturalne

szej Damy Ukrainy Oleny Zelenskiej oraz

Marka Wojciechowskiego i Krzysztofa

nad Cmentarzem Wojennym w Dytiatynie

Perehijniaka przypuścila atak na niemiec-

i edukacyjne, które przybliżają Polskę

Ministerstw Zdrowia Ukrainy i Polski reali-

Wasilewskiego na czele z konsul general-

i organizację obchodów 105. rocznicy bi-

ki posterunek policji we Wlodzimiercu,

i jej wartości ukraińskim odbiorcom. Eu-

zowany jest aktywny program stażowy dla

ną RP w Lucku Anną Nowakowską oddali

twy pod Dytiatynem.

w którym urzędowalo najpewniej kilku

geniusz Golybard jest autorem kilku ksią-

ukraińskich lekarzy. Dzięki finansowemu

hold Polakom, mieszkańcom Puźnik, któ-

Fundacja Instytut Dialog Kultur prze-

do kilkunastu żandarmów (Niemców i Ko-

żek poświęconych polskiemu ruchowi na

wsparciu Joli Martinoff lekarze z Ukrainy

rzy zostali zabici przez bojówkę UPA pod

prowadzi drugi etap prac konserwator-

zaków). Perehijniaka zabili Niemcy w Wy-

Ukrainie oraz relacjom polsko-ukraińskim:

mają wyjątkową możliwość zdobycia euro-

dowództwem Petra Chamczuka.

sko-rewaloryzacyjnych na kwaterze ofiar

socku kilka tygodni później.

­ ,,Co jest grane w Polonii ukraińskiej?"

pejskiego doświadczenia w zakresie dzie-

Mordowanie Polaków na terenie Ga-

obozu w Kosaczowie (kiedyś ­ obrzeża

SERGIJ POROWCZUK

­ autor analizuje tu sytuację Polonii na

cięcej hepatologii i transplantologii.

licji Wschodniej należącej do II RP i oku-

Kolomyi, obecnie dzielnica miasta) oraz

SLOWO POLSKIE

Ukrainie, poruszając kwestie organizacyj-

W dniach 20.01­31.01.2025 ukraińskie

powanej przez Niemców rozpoczęlo się

na grobowcu polskich żolnierzy z 1918 r.

Palac Szczeniowskich

lekarki odbyly staż w Instytucie Pomniku

w drugiej polowie 1943 roku. Nacjonaliści

ne i tożsamościowe;

w Śniatyniu.

w Nosikówce idzie

­ Centrum Zdrowia Dziecka w Warsza-

­ ,,Będąc w Polsce, będąc na Ukrainie"

ukraińscy zamordowali w województwach

Poza tym wsparcie MKiDN skierowano

pod mlotek

wie. Dzięki wsparciu Dyrekcji Instytutu,

lwowskim, stanislawowskim i tarnopol-

­ to kontynuacja poprzedniej publikacji,

na opiekę nad miejscami polskiej pamięci

w szczególności prof. M. Migdala, do re-

skim 3 tysiące Polaków, przeważnie cy-

Byly palac Szczeniowskich w Nosi-

w której Golybard opisuje swoje doświad-

narodowej na Lotwie i Litwie, w Austrii,

kówce niedaleko Szarogrodu z neoro-

alizacji projektu wlączyly się też inne pla-

wilów ­ kobiety, dzieci, osoby w starszym

czenia i spostrzeżenia dotyczące życia

Zambii, Francji oraz we Wloszech.

wieku. Rok później dokonali oni napadów

mańską wieżą o powierzchni 1000 m²,

w Polsce i na Ukrainie, przedstawiając je

cówki medyczne.

Kilka tygodni temu polskie Minister-

aż na 1550 miejscowości, zabijając co naj-

z przyleglym parkiem i ogrodem zostal

Serdeczne podziękowania kierujemy

w formie reportażu;

stwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

również do zespolów lekarskich, personelu

mniej 32 tys. Polaków.

wystawiony na sprzedaż. Obiekt ten jest

­ ,,По-сусідськи. Польський вектор"

przyznalo dotacje w ramach programu

Lącznie z rąk nacjonalistów ukraiń-

objęty ochroną i wymaga renowacji.

medycznego, opiekunów medycznych oraz

­ koncentruje się na polsko-ukraińskich

,,Ochrona dziedzictwa kulturowego za

skich na terenach województw lwowskie-

Tereny, na których znajdowala się No-

sekretarek każdej z zaangażowanych Klinik.

relacjach sąsiedzkich, analizując wspólne

granicą" na 2025 r. nadzorowanego przez

go, stanislawowskiego i tarnopolskiego

sikówka, oznaczona na mapach Beuplana

Ta wspólpraca to nie tylko projekt

historie i wspólczesne wyzwania;

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa

moglo zginąć w latach 1939­1948 nawet

z 1640 r. jako Nosikowka, należaly do Za-

medyczny, ale także symbol polsko-ukra-

­ ,,Uświadomienie konieczności" ­ ta

Kulturowego za Granicą Polonika. Wspar-

70 tys. Polaków.

moyskich, Koniecpolskich i Lubomirskich.

publikacja porusza temat świadomości na-

ińskiej solidarności, której celem jest rato-

cie otrzymaly m.in. projekty przewidujące

Zbrodnie UPA w Galicji Wschodniej ko-

We wsi zachowal się palac należący do

wanie najcenniejszego­ życia dzieci.

rodowej Polaków na Ukrainie oraz potrze-

dalsze prace w kościolach w Olyce, Lubo-

jarzone są najbardziej z zagladą Huty Pie-

Stanislawa Szczeniowskiego, najstarsze-

bę jej wzmacniania;

mlu, Wlodzimierzu i Podhajcach.

DR.HAB.MED. HALINA KOZINKIEWICZ

niackiej w 1944 roku, której ofiarami stalo

go syna Ignacego Szczeniowskiego, wla-

­ ,,W drodze do siebie" ­ dwujęzyczna

DZIENNIK KIJOWSKI

NATALIA DENYSIUK

ściciela majątku i palacu w Kapuścianach,

się od 850 do 1000 ofiar. Obwód tarnopol-

książka-album, ilustrowana ponad stu

MONITOR WOLYŃSKI

3,8 mln zl na polskie miejsca

ski a szczególnie tereny bylego powiatów

związanego z przemyslem cukrowniczym

zdjęciami i wierszami autora, przedstawia

Olsztyn i Równe podpisaly

pamięci poza granicami

Podola i Wolynia, zalożyciela i prezesa To-

czortkowskiego są pod tym względem

jego twórczą biografię i refleksje na temat

umowę o partnerstwie

Polski

warzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Fa-

mniej znane. Banda Petra Chamczuka

życia na styku dwóch kultur.

bryk Cukru w Polsce, ministra przemyslu

18 projektów otrzymalo dofinansowa-

Olsztyn i Równe podpisaly umowę

swoje największe zbrodnie na Polakach

Dzięki tym publikacjom Eugeniusz

i handlu RP w 1919 roku.

nie na lączną kwotę ponad 3,8 mln zl w ra-

o partnerstwie miast opartym na wielo-

dokonala w latach 1944­1945.

Golybard wnosi istotny wklad w doku-

Na początku XX wieku. Stanislaw

mach programu ,,Miejsca pamięci narodo-

plaszczyznowej wspólpracy. To wynik listu

W styczniu 1945 roku zaglada Pola-

mentowanie i analizowanie życia Polaków

wej za granicą". Zadania będą realizowane

intencyjnego, który wplynąl do olsztyń-

Szczeniowski kupil część majątku i zalo-

ków rozszerzyla się na powiaty borsz-

na Ukrainie oraz w promowanie dialogu

w trybie jednorocznym (w 2025 r.) lub dwu-

skiego ratusza pod koniec lipca. Strona

żyl we wsi duży park ze stawem. Sam Sta-

czowski, buczacki i zaleszczycki w woje-

międzykulturowego. Jako dziennikarz,

nislaw nie dożyl wydarzeń lat 1917­1918,

letnim (w latach 2025­2026, m.in. w Za-

ukraińska wyrazila w nim chęć nawiązania

wództwie tarnopolskim. Doszlo wówczas

nauczyciel, pisarz i popularyzator nie-

zginąl na wojnie w 1915 roku. Mieszkala

mbii) ­ podalo Ministerstwo Kultury i Dzie-

oficjalnej wspólpracy partnerskiej.

do napadów na Blyszczankę, Glęboczek,

strudzenie dzialal na rzecz polsko-ukraiń-

tu żona Ludwika i ich synowie, którzy

dzictwa Narodowego RP. Celem programu

Do podpisania umowy doszlo w ponie-

Latacz, Majdan, Uhryńkowce i Uście Zielo-

skiego dialogu, za co dzisiaj skladamy Mu

jest dążenie do zapewnienia godnego miej-

dzialek, 17 lutego, podczas wizyty delega-

ne, w których zginęlo co najmniej kilkuset

w 1918 roku wyemigrowali i zamieszkali

ogromne wyrazy wdzięczności.

sca spoczynku poleglym poza granicami

cji wladz Równego w Olsztynie. ­ Goście

w Zakopanem.

Polaków. W nocy z 2 na 3 lutego 1945 roku

W uroczystości wzięli udzial przedsta-

W różnych okresach palac pelnil

kraju i opieka nad ich miejscami pochówku.

odwiedzili m.in. olsztyńskie placówki

kureń czortkowski ,,Bystry" pod dowódz-

wiciele organizacji Związku Polaków Ukra-

W ramach programu z budżetu mini-

medyczne, które specjalizują się w prze-

funkcję szpitala, apteki, szkoly i urzędu

twem Petra Chamczuka dokonal napadu

iny przebywający w Polsce. Serdecznie

stra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

prowadzaniu rehabilitacji niezbędnych

na Czerwonogród w powiecie zaleszczyc-

pocztowego. Ten budynek jest obecnie

gratulujemy i dziękujemy za tę niezwyklą

finansowane są m.in. prace związane

osobom, które odniosly obrażenia w trwa-

kim. Atak kurenia UPA pod dowództwem

opuszczony, popada w ruinę i zarasta

misję! Niech to odznaczenie będzie sym-

z rewaloryzacją konserwatorską, reno-

jących dzialaniach wojennych. To ważne,

Petro Chamczuka na miejscowość Barysz

krzakami. Z wystroju wnętrza zachowaly

bolem zaslużonego uznania i inspiracją do

wacją i dokumentacją polskich cmentarzy

bo wlaśnie w Równem ma powstać naj-

nastąpil w nocy z 5 na 6 lutego 1945 roku.

się sztukaterie. Okoliczny park jest rów-

dalszej pracy!

i pomników, a także opieką nad miejscami

większy szpital rehabilitacyjny dla żol-

Następnie zaatakowano osiedle Mazury.

nież zaniedbany.

Po uroczystej części wydarzenia

pochówku znajdującymi się poza granica-

nierzy z frontu w Ukrainie ­ podaje Urząd

Napotkanych Polaków zabijano bez wzglę-

odbylo się spotkanie z dzialaczami

LIDIA BARANOWSKA

mi kraju.

Miasta Olsztyn.

du na pleć i wiek, a ich domy palono. W noc

z Żytomierza, Zaporoża ,Charkowa, Kijowa

SLOWO POLSKIE