25

nr 4 (464) 28.02.­13.03.2025

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 103)

IWAN BONDAREW

Legenda o Siusiu

Burzliwe lata 90. XX w. nie

ominęly

prowincjonalnego

Frankiwska. Tutaj też byly swo-

je bandy, zabójcy, walki i inne

charakterystyczne  dla  tego

okresu oznaki czasów dzikiego

gromadzenia początkowego ka-

pitalu. Mieszkańcy już dawno

zapomnieli, kto wówczas prze-

wodzil Radzie obwodowej, ale

ksywy szefów band pamiętają

WOLODYMYR GRABOWIECKI

do dziś ­ Ben, Koriagin, Siusia.

Dziennikarz Bogdan Skowron,

w encyklopediach, które podają,

BUDYNEK PRZY UL. BRZEGOWEJ 34 A

tak opisywal jednego z nich:

że tworzyli tylko wielkie dziela

ARTYSTA-MALARZ

milicję. Pod rozbitym oknem zo-

,,O Siusi wielu ludzi w mieście

i otrzymywali nagrody. Tak na-

szklanki. Po zakończonej bibce,

WOLODYMYR CZERNIAWSKI

baczyli krwawy ślad. Ciągnąl się

bylo dobrego zdania: komuś po-

prawdę ich życie nie odróżnialo

gdy towarzystwo skierowalo się

wzdluż budynku, zakręcal za róg

mógl kasą, komuś ­ dobrze dora-

flaszczynę koniaku i oddaje nie-

się od przeciętnych ludzi ­ lubili

do wyjścia, drogę zagrodzila im

i prowadzil do sąsiedniej klatki

dzil, w pewnych kręgach cieszyl

rozrywki i żarty. Czasami nawet

znajomemu. Ten podziękowal

kobieta: ,,Pokaż, co masz w kie-

chodowej na pierwsze piętro.

się opinią czlowieka sprawie-

i odszedl.

okrutne.

szeni, bo przepadly nam szklan-

W mieszkaniu milicja zasta-

dliwego, który potrafil rozwią-

Gdy koledzy weszli do miesz-

Dziennikarz  Wolodymyr

ki!" ­ powiedziala i palcem

la wlaściciela mieszkania i jego

zać wiele problemów. Ale Siusia

kania Czerniawskiego, napa-

Bezhaczniuk podzielil się in-

wskazala na Grabowieckiego.

rannego kolegę-zlodzieja. Prze-

mial też drugie życie, gdzie stal

lili w piecu i zaparzyli herbatę.

teresującą historią, w której

Ten z oburzeniem: ,,Co pani

stępstwo zostalo rozkryte bly-

na skrzyżowaniu interesów

Jeszkilew zapytal czy gospodarz

glównym bohaterem byl poeta

sobie pozwala. Jestem profeso-

skawicznie, jak potem żarto-

kryminalnych".

nie ma nic więcej na rozgrzewkę.

i laureat premii Szewczenki

rem...". Ale uprzedzona bufeto-

wano ­ ,,po krwawych śladach".

I to wlaśnie na tym ,,skrzy-

Okazalo się, że nie ma. Następne

Stepan Puszyk oraz akademik,

wa nie poddawala się.

żowaniu" kryminalny autorytet

pytanie bylo calkiem logiczne ­

krajoznawca, zalożyciel Przy-

,,Wiem co z ciebie za profesor!

Dom z duchami

stanąl komuś w poprzek drogi.

Po coś więc oddal nasz koniak?

karpackiej Szkoly Historycznej

Wyciągaj co masz w kieszeni!!!".

14 lipca 1995 r. na parkingu kolo

Okazuje się, że we Frankiw-

Czerniawski przyznal się, że

Wolodymyr Grabowiecki.

I tu na światlo dzienne wy-

hotelu ,,Ukraina" Siusię śmier-

sku duchy mieszkają nie tylko

sam nie wie ­ ręka jakoś auto-

W latach 90. XX w. Puszyk

stąpily jedna po drugiej dwie

telnie zranil najemny zabójca.

w Ratuszu. W pewnym czasie

matycznie sięgnęla do torby.

wraz z Bezhaczniukiem i hu-

szklanki...

Za miesiąc na tym placu stanąl

Tego czlowieka ledwo znal. Byl

oblubowaly sobie niczym nie

morystą Pawlem Dobriańskim

Grabowiecki obrazil się na

wyróżniającą się kamienicę przy

pomnik Iwana Franki.

to malarz Petro, z którym spo-

udali się na dworzec po bile-

Puszyka i przez dluższy czas nie

ul. Szewczenki 8. Ale po kolei.

Przed odslonięciem pomnik

tkal się parę razy na plenerach.

ty do Kijowa. Dyrektor dwor-

rozmawiali, ale z czasem przy

W polowie lat 90. XX w. mie-

przez kilka dni stal nakryty bialą

Utraconego nie wrócisz. Ko-

ca pomógl im zalatwić spra-

kolejnej okazji pogodzili się.

ścila się tam siedziba ,,Stu-

ledzy rozgrzali się herbatą,

plachtą. Opowiadają, że pewnej

wę i literaci zaprosili go na ,,sto

Rabunek na Brzegowej

przedyskutowali filozofię Hegla

denckiego Bractwa". Na terenie

nocy pod plachtę wlazlo dwóch

gram". W restauracji spotka-

Pewnego razu w towarzy-

i posiedzieli przy cieplym piecu.

opuszczonego przedszkola stu-

podpitych przyjaciól cieka-

li Grabowieckiego. Akademik,

stwie zaczęto rozmowę o prze-

Komórek i sieci spoleczno-

denci urządzili kawiarnię ,,Pod

wych, czyj to pomnik. Gdy już

jak zawsze byl roztrzepany ­

stępstwach, które zdarzyly się

lilikiem", która od razu stala się

ściowych wówczas nie bylo,

zeszli z piedestalu, jeden mówi

w rozpiętym plaszczu i z otwar-

we Frankiwsku. Pośród towa-

kultową. Bar stal na placu za-

więc informacja rozchodzila się

tą teczką. Zaproszono go o do-

drugiemu: ,,Mówilem ci, że to

rzystwa byl pracownik milicji.

baw, a w kamienicy byl zarząd

powoli. Po kilku dniach kole-

Franko, a ty ­ Siusia, Siusia!".

lączenie do towarzystwa ­ ten

Przypomnial o najglupszym ra-

Bractwa.

dzy znów się spotkali. Wówczas

obiecal, że wkrótce przyjdzie.

Krótkie spotkanie

bunku, który zdarzyl się w jego

Jednym z aktywistów Brac-

Czerniawski powiedzial, że ten,

W bufecie Puszyk zapytal

praktyce.

Tematem większości opo-

twa byl dzisiejszy wydaw-

komu dali koniak, zmarl dwa

sprzątaczki czy przypadkiem

Na ul. Brzegowej, kolo hali

wieści, które slyszalem, byly

ca Wasyl Iwanoczko. Mieszkal

tygodnie wcześniej i pochowa-

nie można u nich kupić szkla-

sportowej Instytutu Nafty i Gazu

wówczas w Mikulińcach i do

zabawne lub interesujące zda-

no go w rodzinnej wiosce.

nek. Po otrzymaniu twierdzącej

stoi dom nr 34 a ­ zwykly czte-

rzenia, w których nie bylo nic

Jeszkilew potem dlugo kpil

miasta przyjeżdżal przy okazji,

odpowiedzi, poeta powiedzial, że

ropiętrowy blok. W latach 1990.

zagadkowego. Ale od jednej

wieczorem zaś wracal do domu.

z kolegi: ,,Wolodia, rozumiem,

zaraz przyjdzie o niej mężczyzna,

na parterze mieszkala zwykla

Pewnego razu zatrzymal się na

z takich opowieści wieje praw-

że można wesprzeć kolegę-ar-

który kradnie szklanki: ,,Wyglą-

galicyjska rodzina ­ tato, mama

dziwą mistyką. Przekazal mi ją

dlużej i spóźnil na pociąg. Wy-

tystę, ale upijać ducha ­ to już

da na inteligenta, mówi że jest

i dwójka dzieci. Czasy byly nie-

bral nocleg w biurze, ale wypo-

pisarz Wolodymyr Jeszkilew.

zupelnie niepojęte!".

akademikiem, ale to straszny pi-

pewne i by utrzymać rodzinę,

Zima  przelomu  1995­96

cząć nie bylo mu dane.

jus" ­ zaznaczyl poeta.

Żarty wielkich

ojciec wyjechal na zarobki za

roku byla nadzwyczaj mroź-

Okolo pólnocy mężczyzna

Odkorkowali butelkę i po

granicę. Z czasem wrócil, zaro-

uslyszal, że otwierają się drzwi

na i śnieżna. Śnieg zacząl padać

Wielu znanych ludzi po

trzecim chyba toaście Puszyk

biwszy trochę dolarów.

i ktoś chodzi po korytarzu. Gdy

już w listopadzie i leżal do koń-

śmierci ,,brązowieją" ­ czy-

niezauważenie wsadzil do kie-

Niebawem rodzinę zapro-

ca marca. A mróz -18 st. trzymal

wyjrzal z pokoju, nie zobaczyl

li przeksztalcają się w obrazki

szeni Grabowieckiego dwie

szono na jakąś uroczystość do

calymi tygodniami. Pewne-

nikogo, a drzwi byly zamknięte.

restauracji. Gdy podjeżdżali do

go wieczoru Wolodymyr wraz

Polożyl się i znów uslyszal kro-

lokalu, kobieta raptem przy-

z przyjacielem, malarzem Wolo-

ki. Ktoś może pomyśleć, że nasz

pomniala sobie, że zapomniala

dymyrem Czerniawskim, zwie-

bohater przed snem zażyl za dużą

prezent i taksówka zawrócila

dzili w galerii Stowarzyszenia

porcję środka na ,,dobry sen" i że

z powrotem na Brzegową.

Twórców wystawę któregoś

to wszystko mu się przyśnilo. Ale

Gdy mężczyzna wstawil klucz

z miejscowych artystów. Wy-

oprócz Bractwa byl on jeszcze

do zamka, zauważyl ze zdziwie-

stawa byla interesująca, ale sala

czlonkiem Plastu (skautingu),

niem, że drzwi są otwarte. Zlo-

byla nieogrzewana i mężczyź-

a tam, jak wiadomo, nie piją.

dziej, uslyszawszy ruch w przed-

ni zmarzli. Wówczas zrodzil się

Po tej historii Wasyl jeszcze

pokoju, rzucil się do ucieczki

pomysl by odwiedzić Czerniaw-

kilkakrotnie zostawal w biurze

przez okno po przeciwnej stro-

skiego, aby trochę się zagrzać.

na noc i za każdym razem slyszal

nie od wejścia ­ byl to przecież

W tym celu zakupili ćwiartkę

kroki na korytarzu i otwieranie

parter. I tu wydarzyla się cala

koniaku ­ na więcej nie star-

drzwi. Z czasem przestal zwracać

przygoda.

czylo pieniędzy, bo czasy byly

na to uwagę i mocno spal.

Wówczas nie bylo jeszcze

nie tylko chlodne, ale i glodne.

Cóż moglo wywolać tego du-

okien plastikowych i wszędzie

Na skrzyżowaniu kolo domu

cha? Krajoznawca Mychajlo Go-

montowano dwie drewniane

gospodarza dojrzeli dziwną po-

lowaty twierdzi, że kamienicę

ramy z szybami skręcone śruba-

stać, ubraną w staroświecki

wybudowano pod koniec XIX

mi. Gospodarze umyli przedtem

żupan, owiniętą w szal, z kara-

w. i należala ona do Melanii Dą-

okna, rozkręcili ramy i pozosta-

kulową czapką na glowie. ,,Cześć,

browskiej. Wówczas byla tu pen-

wili otwarte, aby lepiej wyschly.

Wolodia!" ­ przemówila postać.

sja dla dziewcząt i żadnych krwa-

Zlodziej spanikowal, otworzyl

­ Sluchaj, masz czym się za-

wych wydarzeń nie odnotowano.

tylko pierwszą ramę i nie zauwa-

grzać, bo strasznie zmarzlem?".

Dlaczego istota nie z tego świata

żyl, że druga pozostala na miej-

I tu stalo się coś niewiarygod-

oblubowala sobie tę kamienicę ­

scu, wyskoczyl więc na ulicę ra-

nego ­ Czerniawski w milczeniu

dokladnie nie wiadomo.

zem z szybą. Gospodarz wywolal

wyciąga z wielkiej torby malutką

Kto tam zrozumie duchy.

OTWARCIE POMNIKA IWANA FRANKI, 1995 R.