14

nr 5 (465) 14­27.03.2025

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Zakamarki wspomnień  (cz. 5)

Rozmowa ANNY

Teatr to przede wszystkim

ludzie.

GORDIJEWSKIEJ

Jeżeli chodzi o budowanie zespolu

z aktorem, reżyserem,

aktorskiego, byla to dość niecodzien-

dzialaczem teatralnym,

na historia. Nigdy nie narzekaliśmy

dyrektorem Polskiego

na brak sympatii widzów, którzy

Teatru Ludowego we

zwykle tlumnie przychodzili na na-

Lwowie ZBIGNIEWEM

sze przedstawienia. Często-gęsto

przychodzili też ze swoimi dzieć-

CHRZANOWSKIM.

mi. Wielu z naszych obecnych akto-

1958 rok. To oficjalna data

rów to są wlaśnie dzieci, które matki

pierwszego występu Polskiego

przyprowadzaly kiedyś do teatru.

Teatru Ludowego. Dalej ­ lata 60.

Polykaly tego bakcyla teatralnego,

Teatr zacząl pracować dość planowo,

więc kiedy dorastaly, przychodzily

to znaczy pewne projekty zaczyna-

do nas i pytaly czy moglyby z nami

ly być realizowane i do repertuaru

wspólpracować ­ zawsze za zgodą

teatru Piotr Hausvater wprowadzil

wspaniale dzieci i walczyla o swo-

francuskiej jak Jean-Louis Barrault,

rodziców. Przychodzili również wi-

komedię Aleksandra Fredry ,,Damy

ją godność. Na tej scenie zobaczylem

Madeleine Renaud. Szkola teatralna

dzowie, u których to co dzialo się na

i huzary" w której praktycznie nie

przepięknie wyreżyserowane ,,Damy

wtedy chodzila cala zadumana, za-

scenie, jak byly budowane te nasze

bylem zajęty aktorsko.

usystematyzować. Do tego bylo po-

i huzary" Aleksandra Fredry zagrane

sluchana i wszyscy myśleli, że będą

przedstawienia, jaki mialy charak-

Przestrzeń do zagrania premiery

trzebne pewne wyksztalcenie.

po rosyjsku, we wspanialej insce-

mówić tylko po francusku (śmiech).

ter, widocznie wzbudzalo zaintere-

znalazla się niedaleko Teatru ,,Ba-

nizacji. Ta nasza szkola byla bardzo

Ten europejski teatr mial też ogrom-

sowanie i chcieli w jakimś stopniu

Jeżeli chodzi o instytucje

gatela", bo za jej rogiem zaczynala

otwarta na wszystkie propozycje

ny wplyw na mnie.

wspólpracować, wspóltworzyć. Ta-

teatralne, znalazlem

się dawna ulica Jagiellońska, obec-

europejskie.

kim czlowiekiem, który mówil, że

Pan wrócil do Lwowa w 1966

na Hnatiuka. Tam w podwórzu jest

zobaczyl na ogrodzeniu nasze oglo-

propozycję reżyserskich

Jak dlugo trwaly studia?

roku, w tymże roku zmarl

nieduży, ale bardzo funkcjonalny

szenie, byl Walery Bortiakow, nasz

studiów zaocznych,

Piotr Hausvater. Jak potoczy-

i znakomicie zbudowany teatr, który

Moje studia trwaly 6 lat. Moją pracą

późniejszy wspanialy scenograf i re-

ale w Moskwie. To byla

ly się losy Polskiego Teatru we

przed wojną byl siedzibą Teatru Ży-

dyplomową byly dwa przedstawienia

żyser, ale również wspanialy aktor,

trudna decyzja, żeby

Lwowie?

dowskiego, a w czasie powojennym

­ komedia Aleksandra Fredry ,,Śluby

który wchodząc do zespolu wcale nie

tam pojechać, jednak

gral tam polski zespól zawodowy,

panieńskie" i wlaśnie ,,Panna Ma-

Kiedy po obronie dyplomu wrócilem

mówil po polsku. A później tak cu-

zdecydowalem się.

który później w ramach repatriacji

liczewska" Gabrieli Zapolskiej. Ko-

do Lwowa, spadl na mnie w jakimś

downie zapoznal się z tym językiem

opuścil Lwów. W tej sali potem zacząl

misja egzaminacyjna przyjechala do

stopniu obowiązek kierownictwa

i pokochal go, że zagral kilka prze-

funkcjonować Teatr Mlodego Widza,

Przygotowalem wypracowanie na te-

Lwowa żeby zobaczyć moje przedsta-

teatrem polskim. Już wcześniej mu-

pięknych ról. Przede wszystkim Cze-

do którego byli sprowadzani ucznio-

mat mojej pracy reżyserskiej ,,Panna

wienie i ocenić. Obrona moich prac

sialem zastępować reżysera podczas

śnika w ,,Zemście" Aleksandra Fre-

wie szkól na różne przedstawienia,

Maliczewska" ze szkicami teatral-

odbywala się i we Lwowie i przed ko-

prób, bo nie wybywalem na caly rok

dry, w przedstawieniu, które zresztą

które w ramach programów szkol-

nymi, wyslalem zgloszenie, po czym

misją w Moskwie.

ze Lwowa na studia, tylko dwa razy

sam wymyślil, wyreżyserowal.

nych mialy tę mlodzież edukować.

otrzymalem zaproszenie by przy-

Zakończenie moich studiów zbieglo

do roku na sesje egzaminacyjne i na

Gruchnęla wieść, że do

Tam byly też grywane bajki i różne

jechać i stanąć przed komisją eg-

się niestety ze smutną wiadomością

skondensowane wyklady dotyczące

Wilna przyjeżdża zespól

inne przedstawienia. Otóż premiera

zaminacyjną. Wybralem się trochę

o śmierci Piotra Hausvatera. Odwie-

teorii, historii sztuki, historii teatru.

komedii ,,Damy i huzary" odbyla się

w nieznane. Przyjechalem do tej szko-

dzalem go już coraz rzadziej w jego

Po śmierci Piotra Hausvatera spadl na

Teatru Powszechnego

wlaśnie na tej scenie i to byl napraw-

ly teatralnej i okazalo się, że trafilem

mieszkaniu, bo choroba przykula go

mnie obowiązek planowania, ksztal-

w Warszawie z ,,Weselem"

dę wielki miejski sukces tego mlode-

do środowiska bardzo interesującego.

do lóżka i kontakty nasze byly coraz

towania zespolu i jego repertuaru oraz

Wyspiańskiego. ,,Wesele"

go teatralnego zespolu.

Szkola teatralna byla związana z te-

slabsze. Ale przyjeżdżalem do nie-

myślenia jakby perspektywiczne.

we Lwowie bylo grane

atrem im. Wachtangowa. Slynna byla

go i opowiadalem o tym jak toczą się

przez zespól, który

W 1964 roku pojawily

Wśród kolejnych propozycji

tym, że zrywala z pewną tradycją,

zajęcia w szkole teatralnej, o spotka-

krótko pracowal we

się nasze pierwsze

Piotra Hausvatera byla sztu-

której holdowali wszyscy ze szkolą

niach z ciekawymi aktorami. Pamię-

wspomnianym przeze

ka Gabrieli Zapolskiej ,,Panna

powiedzialbym bardzo kostycznego

tam, że on zawsze z blyskiem w oku

kontakty z Wilnem.

mnie budynku Teatru

Maliczewska".

akademickiego teatru ­ szkolą Stani-

wysluchiwal moich opowieści o tym

Wtedy po raz pierwszy

Żydowskiego, a w 1945

Tak. Pan Profesor byl już czlowiekiem

slawskiego. Aczkolwiek prace Kon-

jak się toczą prace nad ,,Ślubami pa-

udaliśmy się w gościnne

roku wyjechal ze Lwowa.

niemlodym i chorowitym i w czasie

stantego Stanislawskiego to są ogólnie

nieńskimi". Niestety wiadomość o jego

występy do tamtejszego

prób następowaly mniejsze lub więk-

wstępne schody do pracy nad sztuką,

śmierci dotarla do mnie, kiedy broni-

Ja tego przedstawienia

środowiska polskiego.

sze przerwy, więc zapadla decyzja,

do pracy aktorów nad sobą. Szkola im.

lem swojego dyplomu przed komisją

nie widzialem, bylem

Zaprzyjaźniliśmy się

żebym to ja kontynuowal pracę nad

Wachtangowa byla najbardziej otwar-

egzaminacyjną.

wtedy jeszcze za

bardzo z zespolem, który

sztuką ,,Panna Maliczewska". Podją-

ta na propozycje literatury światowej.

Wracając do studiów, jeżeli chodzi

maly. Ale dramat

jest o rok starszy od nas,

lem się tej pracy i doprowadzilem do

o moją szkolę teatralną, byla nasta-

Wyspiańskiego byl

bo powstal w 1957 roku.

I mniej klasycznej?

kolejnej premiery, która odbyla się nie

wiona bardzo na teatr francuski, co

tak interesujący, że

Mam na myśli zespól

tylko w budynku przy ul. Kopernika,

Klasycznej też, ale mniej akademic-

mnie z kolei ogromnie cieszylo i ra-

poruszylem wszelakie

ale też na kolejnym przeglądzie miej-

kiej. Nie skostnialej, lecz otwartej

dowalo, dlatego że teatr francuski byl

pieśni i tańca ,,Wilia".

możliwości, żeby moi

skim w dawnym Teatrze ,,Bagatela".

szeroko na świat. Cudowny repertuar,

dla mnie jakby pewnym wzorem fan-

koledzy wileńscy zdobyli

Wyreżyserowalem już pelne przed-

który wtedy figurowal w tym teatrze,

tazji teatralnej jak np. przedstawie-

To ,,Wilia" byla pierwszymi gospoda-

stawienie, bo ,,Maria Stuart" to byly

rzami naszych występów w Wilnie.

odbiegal od wielu scen moskiew-

nia, które przyjeżdżaly wtedy do Mo-

dla nas bilety na to

tylko próby wstępne.

Później, kiedy zespoly wileńskie ­ że

skich. Grane tam byly piękne sztuki

skwy ­ Jeana Vilara, André Barsacqa.

przedstawienie.

Byli obecni też moi koledzy ze stu-

tak powiem ­ ,,nabraly ochoty bawić

Eduardo de Filippo, przede wszyst-

W naszej szkole teatralnej gościnnie

dia telewizyjnego, w którym już

kim ,,Filomena Morturano" ­ sztuka

pojawil się nawet Marcel Marce-

się w teatr", zaczęly się nasze kontakty

Z Lubartem Leszczyńskim pojechali-

wtedy pracowalem od kilku lat. Je-

z kręgami zespolów teatralnych.

śmy do Wilna, gdzie zobaczyliśmy to

o dzielnej kobiecie, która wychowala

au i takie wybitne gwiazdy sceny

den z moich kolegów, Roman Olek-

wspaniale przedstawienie Adama Ha-

siw powiedzial mi: wiesz, to ma ręce

nuszkiewicza ze scenografią Adama

i nogi. Wtedy uprzytomnilem so-

Kiliana ­ obu lwowiaków. Adam Kilian

bie pewne swoje obserwacje, pewne

­ slynny polski scenograf, przed laty

swoje doświadczenia z przeglądów

szkolny kolega Andrzeja Nikodemo-

prób i spektakli w teatrze, w którym

wicza. Adam Hanuszkiewicz ­ wspa-

pracowal mój ojciec, doświadczenia

nialy aktor i reżyser, dzięki któremu

po krotochwili ,,Babcia i wnuczek",

później, podczas moich krótkich moich

fragmentach ,,Marii Stuart"... I te-

pobytów w Polsce zawsze mialem moż-

raz, już po przedstawieniu dramatu

liwość bywania na próbach w Teatrze

,,Panna Maliczewska", zrozumialem,

Narodowym i w Teatrze Powszech-

że praca reżyserska jest tak samo,

nym, uczestniczenia i uzupelniania

a może nawet bardziej ciekawa, niż

swojej wiedzy jeżeli chodzi o polski te-

praca tylko aktorska. Aczkolwiek

atr, o polską historię.

wcześniej myślalem tylko o aktor-

Dziękuję za rozmowę. Będzie-

stwie i bardzo to lubilem, marzylem

my kontynuować nasze rozmo-

również o zagraniu Hamleta, bo któż

wy, poznawać dalej zakamarki

z mlodych aktorów o tym nie marzy.

Pańskich wspomnień?

Zrozumialem, że muszę te swoje do-

świadczenia teatralne w jakiś sposób

Oczywiście! Dziękuję również.