19

nr 5 (465) 14­27.03.2025

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Dowcipy z pejsami  (cz. 2)

­ Wiemy, wiemy!

i przez Waly. Miniesz tkalnię, fa-

­ Przed miesiącem zmarla

brykę drożdży, most na Bystrzy-

w Argentynie moja bezdzietna

cy i rogatkę. Dwa kilometry za

ciotka i zostawila mi w spadku

rogatką stoi czerwona karczma.

25 tysięcy guldenów.

W tej karczmie podają gorzalkę.

Dow-Ber sluchal uważnie

Kontynuujemy

Hotelarz i żebrak

i ze smutkiem pokiwal glową:

przedstawianie naszym

­ Dwa kilometry... A co będę

Na podstawie tej anegdoty

Czytelnikom humor

pil do tego czasu?

spróbujmy określić hotel, w któ-

żydowski. Przez dlugie

rym zamieszkal nasz żebrak. Za-

lata pisarz Horacy Safrin

Tajemnica Arona Grossa

czniemy od nazwiska wlaścicie-

zbieral różnego rodzaju

Kto z nas nie marzyl, żeby na-

la ­ Majer Hübner. Takiej osoby

gle się wzbogacić? Nie odkladać

nie udalo się odnaleźć. W Sta-

anegdoty, dowcipy

przez lata z pensji, lecz pstryk

nislawowie bylo jednak kilku

i zabawne historie, które

­ i już jesteś zamożny. Coś po-

hotelarzy o nazwisku Hübner.

później opublikowal

dobnego wydarzylo się ze sta-

W czasach austriackich przy ul.

w książce ,,Przy

nislawowskim kupcem Aronem

Majzelsa (ob. Lesi Ukrainki) byl

szabasowych świecach".

Grossem, który żyl na początku

hotel ,,Brystol" ­ ten sam, w któ-

Ponieważ przez dlugie

XX w. Nie wygral w kasynie, na

rym zmarl kompozytor Denis

lata pisarz mieszkal

trysnęla mu nafta w ogrodzie,

Siczyński. Wlaścicielem hotelu

nie napadl na nikogo w ciemnej

byl Salomon Hübner. W okresie

w Stanislawowie, to wiele

uliczce. Skąd więc pieniądze?

międzywojennym wlaściciel-

ULICA KARPIŃSKIEGO

z opisanych wydarzeń

***

ką hotelu byla już Firma Hüb-

moglo wydarzyć się

Gdy kogoś pali...

Pewnego dnia mój rodzin-

­ W takim razie, to nic

ner. Horacy Safrin spisywal swe

w naszym mieście.

ny Stanislawów zelektryzowa-

strasznego ­ powiedzial kandy-

W tej historii nie podano,

anegdoty już w podeszlym wie-

la wiadomość ­ kramarz Aron

dat do ożenku.

że wydarzyla się w Stanisla-

ku, więc mógl się pomylić.

Gross wlożyl do Kasy Oszczęd-

wowie.Jednak topografia ulic,

***

Spojrzawszy  na  swata,

IWAN BONDAREW

ności 25 tysięcy guldenów.

Kiedyś zawędrowal do Sta-

zapytal:

a przede wszystkim rzeka By-

Bajki ślubnej agencji

W towarzystwie kupców

­ To kiedy pójdzie pan do

strzyca, wskazują, iż dzialo się

nislawowa pewien żebrak. Wy-

z tej okazji toczyly się zażarte

Mlody Safrin poznal zawo-

niej?

to w naszym mieście. Kroni-

glądal jednak schludnie: gladko

debaty. Najpoważniejsi przed-

dowego swata, rebe Jakera. Ten

Rebe Jaker uśmiechnąl się

karze wskazują przy tym, że na

uczesany, w spodniach w prąż-

stawiciele handlu rozważa-

proponowal mu swe uslugi, ale

początku XX w. w dzisiejszej

ki, w trochę poplamionej ma-

i wypil lyk kawy:

li nad tym, jaką drogą mógl on

rynarce, z wielkim plecakiem.

Horacy sam znalazl sobie narze-

­ Po co spieszyć się, mlody

Pasiecznej rzeczywiście byla

dojść do takiej fortuny.

Prosto z dworca udal się do ho-

czoną. Rozwiódl się jednak już

czlowieku. Zaczekamy tydzień,

karczma ,,Warszawa".

Wreszcie uchwalono, by za-

po dwóch latach, jednak przy-

dwa, póki nie nadejdzie jej zwa-

***

telu Hübnera.

prosić kupca Arona i otrzy-

jaźń ze starym swatem nie mi-

riowana godzina. Może wów-

Woźnica Dow-Ber, który

Zjadl solidne śniadanie, po-

mać informację z pierwszych

nęla na daremno i wzbogacila

czas sama zgodzi się wyjść za

często lubil zaglądać do kielicha,

tem obiad i kolację, przespal się

rąk. Nowy Krezus przyszedl

mąż.

przyjechal fiakrem do powia-

książkę dwoma wspanialymi

w luksusowym pokoju, zaś rano

na zaproszenie dostojnego gro-

anegdotami.

***

towego miasta. Zostawiwszy

skierowal się do wyjścia. Go-

na i chętnie poświęcil swój czas

***

Do tegoż arcyswata przy-

konie w stajni przy zajeździe,

spodarz stanąl mu na drodze:

spotkaniu.

W moim miasteczku rodzin-

szedl inny mlodzieniec. Usiadl-

szybko zorientowal się, że na

­ Panie, a kto będzie placić za

­ W mieście znany jestem

nym, przed wybuchem I woj-

szy na krześle przeliczyl na pal-

szynkwasie stoją rzędem tylko

jedzenie i nocleg?

jako porządny czlowiek...

ny światowej istniala agen-

cach swe skromne wymagania:

napoje niskoalkoholowe.

Żebrak

grzecznie

mu

­ Wiemy, wiemy!

Wyszedl z szynku i zapytal

cja, która rozwinęla burzliwą

­ Rebe Jaker, moje nazwi-

odpowiada:

­ Towar kupuję jedynie za

sko nic panu nie powie. Mam

przechodzącego Żyda:

dzialalność na polu kojarzenia

­ Proszę się nie martwić. Je-

gotówkę i w cenach umiarko-

par malżeńskich, byla jedyną

nadzieję, że zeswatacie mnie

­ Wujku, gdzie tu można ku-

stem zawodowym żebrakiem.

wanych. Pozwala to na obslugi-

w mieście. Świadczyla o tym

z odpowiednią panną. Chcę, by

pić gorzalki?

Zaraz obejdę kilka mieszkań

wanie klientów dobrze i tanio.

wywieszka na drzwiach biu-

dziewczyna pochodzila z do-

Żyd ze zrozumieniem mru-

i sklepów, zbiorę pieniądze na

­ Wiemy, wiemy!

ra przy ul. Halickiej ,,Krajowy

brego domu, byla ladna, wy-

gnąl i powiada:

zaplacenie dlugu do ostatniego

­ Żyję skromnie i zbieram

swat Reiben Jaker".

ksztalcona, miala duży posag

­ Przejdziesz przez Rynek na

grosza.

grosz do grosza.

ul. Halicką, potem Targowicą

Wysoki kościsty Żyd z rudą

i prestiżowy zawód...

Gospodarz oniemial od takiej

brodą i zielonymi oczyma przez

Rebe puścil kląb dymu, za-

bezczelności:

caly dzień przebywal w ru-

myślil się, znów się zaciągnąl

­ Nie puszczę! Do takich lo-

chu. Przechadzal się po rynku,

papierosem i odpowiedzial:

buzów już dawno stracilem

przesiadywal w kawiarniach,

­ Wie pan co? Z takimi wy-

zaufanie.

przyglądal się lawkom w skwe-

maganiami, to będzie pan mu-

­ Szkoda, że pan mi nie wie-

rze. Dwoil się i troil, aby tyl-

sial ożenić się pięć razy!

rzy ­ ze spokojem odpowiedzial

ko uszczęśliwić mlodzież dru-

żebrak. ­ Proponuję więc pójść

Od Rynku do Pasiecznej

gą polową. Jego przenikliwy

razem na żebry, a odbierze pan

wzrok ocenial kandydata od

W niektórych historiach

swoją część.

możemy prześledzić dokladną

pierwszego wejrzenia.

Nieutulony żal

lokalizację, napotkać znane na-

Pewnego dnia w kawiarni do-

zwy ulic i placów. Żydzi byli na-

Na  zakończenie  naszego

siadl się do niego typowy przed-

przeglądu  humorystycznego

rodem handlarzy, więc bez nich

stawiciel ,,zlotej mlodzieży".

stanislawowski Rynek byl jeżeli

przytoczę typowo żydowską

­ Chcialbym się ożenić...

nie martwy, to ledwo żywy.

anegdotę. Ul. Karpińskiego ­ to

­ Najwyższy czas, najwyż-

***

część obecnej ul. Halickiej, od

szy! ­ przytaknąl swat, studiu-

W Stanislawowie na Rynku

skrzyżowania z Belwederską

jąc wspólrozmówcę, przymru-

pośród tlumu stoi szewc Aron

do Rynku. Numer raczej wzięty

żywszy oko.

Kaplan: raz po raz lapie się za

z glowy, bo Karpińskiego nigdy

­ Oczywiście, nie planuję po-

glowę i nerwowo sprawdza

nie byla taka dluga. Ale sklepów

jąć byle kogo. Oto moje wymaga-

kieszenie. Wykrzykuje:

z obuwiem bylo tam do cholery.

nia: panna musi być nie brzyd-

­ Gwaltu! Okradli! Zabili,

***

ka, zamożna, inteligentna...

zamordowali! Dziś jeszcze mia-

Zamożny kupiec Saul Gruner

­ Będę szczęśliwy pomóc ­

lem w kieszeni pieniądze. Gdzie

owdowial. Następnego ranka

pan Reiben zajrzal do notesu.

moje pieniądze?!

w miejscowej gazecie ukazal się

­ Jest! Strona 17. Dwadzieścia

­ Panie Aron ­ krzyknąl któś

nekrolog o następującej treści:

pięć tysięcy guldenów posa-

z tlumu. ­ Przeszukaj pan jesz-

,,Zanurzony  w  nieutulo-

gu, piękna jak Salome, z dobrej

cze raz kieszenie.

nym żalu zawiadamiam przy-

rodziny...

Aron  szybkimi  ruchami

jaciól i znajomych, że moja uko-

­ Wspaniale! ­ zapalil się

nerwowo maca odzienie.

chana malżonka Roza zmarla

chlopak.

­ Nie ma, nie ma!

w chwili, gdy urodzila mi syna,

Swat westchnąl cicho.

­ Panie Aron ­ zauważyl

dla którego poszukuję opiekuń-

­ Ma tylko jedną malą wadę.

ktoś, ­ czy zaglądal pan do tylnej

czą niańkę, póki nie znajdę no-

Od czasu do czasu nachodzi

kieszeni spodni?

wej towarzyszki życia ­ mlodej,

na nią zwariowana godzina,

Aron spode lba spojrzal na

przystojnej, z kapitalem co naj-

ale poza tym jest calkowicie

doradcę.

mniej 50 tys. zlotych, która mo-

normalna.

glaby pomóc mi w prowadzeniu

­ Też mi powiedzial! Jak

Mlodzieniec zasmucil się:

dobrze prosperującego skladu

mogę tam zajrzeć? Jeżeli je

­ Jak często?

obuwia przy ul. Karpińskiego 68.

i stamtąd ukradli, to przepa-

­ Nie rzadziej, jak raz na

dlem calkowicie...

Saul Gruner"

miesiąc.

RYNEK W STANISLAWOWIE