15

nr 6 (466) 28.03.­14.04.2025

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

We Lwowie co roku odbywaly się

w Krzemieńcu. Potem to co zapropo-

na klęczkach przekonywalem Ma-

podejrzewalem, że to kiedyś będzie

byla bardzo mloda pięknie grająca

rię Stuart o swojej milości i o swoim

pianistka Regina Smendzianka. Póź-

przeglądy amatorskich zespolów te-

nowalem ­ fragment ,,Marii Stuart"

moje miejsce pracy. Okazalo się, że są

Juliusza Slowackiego i jeszcze duże

uczuciu blagając żeby ona też obda-

poszukiwani nowi pracownicy, ja wte-

niej w tym studiu pojawila się solistka

atralnych. Te najbardziej prezentują-

ce pewien poziom byly kierowane na

fragmenty dramatu ,,Beatryx Cenci".

rzyla mnie uczuciem ­ zauważylem,

dy po ukończeniu studiów nauczyciel-

mediolańskiej Opery La Scala Angela

Jeden wieczór poświęcony twórczo-

że zaczyna mi się odklejać część bro-

skich nie znalazlem pracy w szkole. Nie

Vercelli. To bylo ogromne wydarze-

przeglądy miejskie i odbywaly przy

dawnej ul. Rejtana, obecnej Kurbasa

ści Juliusza Slowackiego byl grany

dy. Na szczęście odklejala się część

bylo po prostu wakatu dla mnie. Mia-

nie, pamiętam wszystkie środki bez-

wlaśnie tam przy ul. Rejtana.

nie od strony widowni. Prawą ręką

w dawnym Teatrze Bagatela. Wtedy

lem skierowanie do szkoly na Zakar-

pieczeństwa, które byly zastosowane

to byl Obwodowy Dom Twórczości

udawalo mi się ją przytrzymywać,

pacie do Rachowa, ale tam okazalo się,

przy wjeździe tej pani na Wysoki Za-

Udalo

się

Panu

to

Ludowej. I tam na bardzo zbliżonej do

a lewą gestykulować blagając o li-

mek, wprowadzenie jej do studia. Ona

że też nie ma wakatu nauczycielskie-

wyreżyserować?

tość. Ale dumna królowa Maria Stu-

go. Bylem bezrobotnym, snującym się

dala bardzo krótki recital, ale to bylo

profesjonalnej scenie ­ z kulisami,

Zdaję mi się że udalo, ale z wielką

art szarpnęla się i wyszla ze sceny ­

mlodym czlowiekiem. I przez znajo-

pamiętne, bo sluchalem tego pięknego

z kurtyną, z zapleczem, z garderoba-

przygodą. Wspomnialem już o tym,

zgodnie z tekstem, zgodnie z sytuacją.

glosu, powiedzialbym prawdziwego

mi aktorskimi, z widownią, na któ-

mych dowiedzialem się że są poszu-

rej byly balkony i loże ­ odbywaly

że byla to profesjonalna duża scena,

Ja zostalem i ręką przytrzymuję brodę

kiwani pracownicy do tworzącego się

belcanta z tak bliskiej odleglości, nie-

się nasze pierwsze przedstawienia.

ale garderoby aktorskie znajdowaly

­ co mam zrobić? Zerwalem się z ko-

ośrodka telewizji. Zglosilem się i zosta-

omal tak jakby w jakimś domowym

lan i pobieglem za nią. I tymi krętymi

się pod sceną. Schodzilo się do nich

lem przyjęty. Przeszedlem rzeczywi-

salonie. Później wspanialy koncert

Tam też pojawily się moje pierwsze

schodkami zlecialem na dól. Wlecia-

reżyserskie próby. Wtedy, w 1959

krętymi żelaznymi schodami i tam

ście wszystkie szczeble wtajemnicze-

Belli Dawidowicz ­ wspanialej pia-

lem do garderoby z tylko jednym slo-

przygotowywano się do spektaklu.

nistki, laureatki konkursu chopinow-

r. przypadala 150. rocznica uro-

nia jeśli chodzi o telewizję, zacząlem od

dzin Juliusza Slowackiego i profesor

Gralem króla Henryka. Kolega mój

wem: ,,klej". Koledzy, co byli już przy-

tego, że bylem inspicjentem na planie

skiego. I wielu aktorów z lwowskich

teatrów, którzy przychodzili na wie-

Hausvater zaplanowal skladankę

Wladyslaw Lokietko, który później

gotowani do następnego wyjścia,

telewizyjnym, czyli wprowadzalem

bardzo aktywnie zaistnial w na-

zbaranieli nie wiedząc o co chodzi.

z utworów Slowackiego. Zapytalem,

i wyprowadzalem gości, dawalem znak

czory poetyckie, na fragmenty przed-

Zlapalem klej, maznąlem, wrócilem

czy móglbym wyreżyserować frag-

szym teatrze jako aktor, jako reży-

kiedy mają zacząć. W międzyczasie

stawień teatralnych, więc powoli te

na scenę i powiedzialem: ,,poszla!".

ment ,,Marii Stuart"? W tej skladan-

ser i jako twórca szkolnego teatru,

poznawalem wielu ciekawych ludzi ­

więzy teatralne ksztaltowaly się i za-

Sytuacja byla uratowana. Następnie

owocowaly moimi znajomościami ze

ce byla scenka, którą napisal sam

amator sceny w szkole nr 24, gral

aktorów, śpiewaków.

byla scena tragiczna, w której blazen

środowiskiem artystycznym, jeżeli

Piotr Hausvater ­ Rozmowa matki

rolę blazna Nicka. A rolę Marii Stu-

Kogo Pan z gości najbardziej

art grala moja przyszla żona Barba-

Nick wypija truciznę, którą zostawi-

Slowackiego Salomei Becu z cór-

chodzi o Lwów.

zapamiętal?

la Maria Stuart dla Henryka. Dramat,

kami o tym, że Juliusz jest w Pary-

ra. Byl wypożyczony bardzo piękny

Teatr zacząl grać przy ulicy Ko-

kostium. Pięknie ubrany jako król

Nick umiera.

żu, a one piszą do niego listy. Tak by

Pamiętam przede wszystkim grupę

pernika w Domu Nauczyciela...

mówiąc, wprowadzająca informa-

Henryk, w bujnej peruce i z przykle-

polskich pianistów, którzy przyjecha-

Dziękuję za rozmowę.

Na jakich jeszcze scenach gral?

cja o rodzinnej sytuacji Slowackich

joną brodą w pewnej sytuacji, kiedy

li na gościnne występy i wśród nich

Wspomnienie o Wladzie Majewskiej ­ legendarnej artystce

emigracji niepodleglościowej

Nawiązując do listopadowych

W 1994 roku Wlada Majewska przeka-

uroczystości XXXII Dni Lwowa

zala Polskiemu Radiu londyńskie archiwa

w Warszawie, przyjemnym

Rozglośni Polskiej Radia Wolna Europa,

wydarzeniem byl koncert

natomiast wlasne archiwum przekazala

wspomnień poświęcony

Muzeum Niepodleglości w Warszawie.

Wladzie Majewskiej,

Pisząc wspomnienie o tej legendarnej

który odbyl się w Muzeum

artystce, pragnę podkreślić wszystkie

Niepodleglości. Postać artystki

ważne zaslugi z jej życia.

odtworzyla aktorka Teatru

Aktorka, dziennikarka, producent, re-

Polskiego Ewa Makomaska

żyser radiowy i teatralny, dzialacz niepod-

przy akompaniamencie Aldony

leglościowy, czlowiek o niezwykle silnej

Krasuckiej, teksty wspomnień

osobowości.

czytala Elżbieta Lewak.

W życiu kierowala się zasadami prawdy.

Absolwentka Prawa we Lwowie i Edynburgu.

Żolnierz 1 Dywizji Pancernej generala Stani-

ALICJA KOCAN

slawa Maczka. Aktorka ,,Teatru żolnierskie-

O dzialalności artystycznej Wlady Ma-

go", uwielbiana przez żolnierzy, dzięki swoje-

WLADA MAJEWSKA WPISUJE

POWITANIE DELEGACJI Z LONDYNU NA PLACU PILSUDSKIEGO

jewskiej pisalam wiele artykulów, które

mu wybitnemu talentowi aktorskiemu.

SIĘ DO KSIĘGI PAMIĄTKOWEJ

W WARSZAWIE: WLADA MAJEWSKA I RENATA BOGDAŃSKA-

ukazywaly się nie tylko w prasie krajowej,

Przeszla z 1 Dywizją Pancerną caly szlak

TOWARZYSTWA MILOŚNIKÓW

ANDERS, 12 MAJA 1991 R.

ale też zagranicznej. Na prośbę czytelni-

bojowy. Korespondentka wojenna. Aktorka

LWOWA

ków pragnę przypomnieć ważne momenty

slynnej ,,Wesolej Lwowskiej Fali". Wielolet-

z życia aktorki i dzialalności emigracyjnej

Z ,,Lwowską Falą" bierze udzial w Szlaku

nia dziennikarka Sekcji Polskiej Radia Wol-

w Wielkiej Brytanii.

bojowym 1 Dywizji Pancernej generala

na Europa. Aktorka teatrów emigracyjnych.

Wlada Majewska rodowita lwowianka

Maczka. Grupa jeździla do rozrzuconych

Wydawca dziel Mariana Hemara. Czlonek

ukończyla studia prawnicze na Uniwersy-

po Wielkiej Brytanii oddzialów, glównie

wielu organizacji niepodleglościowych.

tecie Jana Kazimierza we Lwowie, ale zo-

tam, gdzie rozmieszczone byly polskie dy-

Za swoją pracę i postawę odznaczona

stala artystką i piosenkarką.

wizjony lotnicze pod dowództwem RAF-

wieloma Orderami i Medalami polskimi,

Uksztaltowana zostala w przedwojen-

-u i dawala występy, podtrzymując du-

brytyjskimi, francuskimi i belgijskimi. Au-

nym Lwowie, kiedy jako magister prawa

cha walki u naszych dzielnych żolnierzy.

torka wywiadów z brytyjską emigracją

zatrudniona zostala we lwowskim radiu

Wkrótce zaczęla się inwazja i razem z 1

niepodleglościową. Jej rozmowy z prezy-

i stala się czlonkiem ,,Wesolej Lwowskiej

Dywizją Pancerną generala Maczka Wla-

dentem Raczyńskim, generalem Ander-

Fali" wraz ze Szczepkiem i Tońkiem. Paro-

da i ,,Lwowska Fala" wyruszyli na konty-

sem oraz przedstawicielami polskiej emi-

diowala Ordonkę i inne polskie artystki, na-

nent. Dotarli aż do Bredy, którą wyzwolilo

gracyjnej kultury to bezcenne dokumenty.

śladowala Marlenę Dietrich, Mirę Ziemińską

wojsko polskie, a stamtąd robili wypady

Uczestniczylam w różnych interesują-

i Zofię Terne. W 1937 roku poznala Mariana

do miejsc stacjonowania polskich oddzia-

cych spotkaniach. Z dyskusji prelegentów

Hemara, który też byl ze Lwowa, ale brylo-

lów, najczęściej bylo to blisko frontu.

dowiedzialam się, że Wlada Majewska byla

wal już wtedy ze swoimi utworami w sto-

Kiedy wreszcie skończyla się wojna

profesjonalistką we wszystkim co robila.

SPOTKANIE W POSKU PRZED SPEKTAKLEM: ,,TU MÓWI MARIAN

lecznych scenach i kabaretach, nalegal, aby

Wlada Majewska podobnie jak rzesze in-

Byla genialnym sekretarzem i reżyserem.

HEMAR". AUTORKA ARTYKULU ALICJA KOCAN (OD LEWEJ),

wyjechala z nim do Warszawy, ale zatwar-

nych rodaków walczących na Zachodzie

Miala dyplomatyczne i godne podejście do

Z PRAWEJ MIECZYSLAW HAMPEL ­ PREZES KOLA LWOWIAN

dziala lwowianka za nic dobrowolnie nie

stanęla przed wielkim dylematem ­ co

spraw i do ludzi. Byla wzorem dla wszyst-

I ZAPRZYJAŹNIENI GOŚCIE, LONDYN 22 KWIETNIA 2001 R.

opuści swojego ukochanego miasta. Czula

dalej? Czy wracać do komunistycznej

kich korespondentów i wybitną postacią

się w nim znakomicie, we Lwowie panowa-

Polski, okrojonej bez Lwowa, Wilna, czy

glęboka przyjaźń i obopólne zrozumienie,

tlumy. Wlada byla ulubienicą polskiego

powojennej emigracji. Wieloletnią duszą

la wyjątkowa artystyczna atmosfera, a ton

też wybrać wygnańczy los? Nie wahala

a także milość do utraconego Lwowa.

Londynu. Byla uważana za największy

i napędem londyńskiego Biura Radia Wolna

życiu nadawala wytrawna inteligencja.

się zbyt dlugo, skoro nie mogla zobaczyć

Spośród 100 piosenek lwowskich, jakie

skarb emigracji niepodleglościowej. Muza

Europa. Dużo korespondowala, odpowiada-

Wkrótce Wladzie Majewskiej przyszlo

swojego Lwowa, wrócila z ,,Lwowską Falą"

Hemar w ogóle napisal 60 przeznaczo-

Hemara i wierna wspólpracownica. Miala

la na każdy list. Mimo osobistych przeżyć

porzucić Lwów. Między jednym a drugim

do Edynburga. Tu, obok występów z ,,Falą"

nych bylo dla Wlady i ona je wykonywala.

bogatą osobowość, lwowski temperament

los zafundowal jej dlugie i ciekawe życie.

okresem jej radiowego życia byla wojna,

zdążyla ukończyć prawo na miejscowym

Miala w Londynie pole do popisów, mogla

znakomitą dykcję i ladny glos. Bez niej nie

Wielka lwowianka i wielka artystka

która zniszczyla wszystko. W 1939 roku

Uniwersytecie i w ten sposób stala się po-

w pelni ujawnić swój talent. Polskie życie

odbyla się żadna uroczystość czy wyda-

zawsze tęsknila do miasta, w którym się

,,Lwowska Fala" opuszcza rodzinne miasto

dwójnym prawnikiem, polskim.

teatralne w Wielkiej Brytanii wówczas

rzenie w polskim Londynie. Caly czas żyla

urodzila i o którym śpiewala. Swoje pra-

Lwów i wyrusza w nieznane.

W 1949 roku przeniosla się do Londy-

kwitlo, przebywala tu cala rzesza wy-

polską kulturą. Opiekowala się spuścizną

cowite, piękne i dlugie życie, zakończyla

Po przekroczeniu granicy Polski Wla-

nu, gdzie triumfy artystyczne na polskich

bitnych aktorów, funkcjonowalo sześć

Mariana Hemara. Po jego śmierci wszyst-

w wieku 100 lat (ur. 19 marca 1911 r. ­ zm. 18

da Majewska wraz z zespolem rozpoczy-

estradach święcil Marian Hemar, pisząc

teatrów polskich, pisarze tworzyli sztuki.

kie prawa autorskie do jego twórczości

maja 2011 r.). Niech to wspomnienie będzie

na pracę artystyczną w Czolówce Te-

piosenki, skecze, sztuki. Wlada zatrud-

Publiczność chodzila do teatrów. W ,,Ogni-

uzyskala ona, jego Muza, czlowiek arty-

skromnym podziękowaniem za wszystko,

atralnej Wojska Polskiego na Zachodzie.

nila się u Hemara, z którym polączyla ją

sku Polskim" każda premiera ściągala

stycznie najbliższy.

co uczynila dla Ojczyzny.