22

nr 6 (466) 28.03.­14.04.2025

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Sensacyjne morderstwo we lwowskim klasztorze oo. karmelitów (cz. 1)

Wrzesień 1925 roku

byl we Lwowie bardzo

niespokojny i pelen

zgrozy. Każdego dnia

prasa lwowska podawala

uczciwym obywatelom

wiadomości o przykrych

czynach różnych

bandytów, pijaków,

prostytutek, a nawet

policjantów. O tych

wydarzeniach pisaly:

,,Wiek Nowy", ,,Gazeta

Poranna", ,,Chwila",

oświadczyl, że jest księdzem i kilka godzin

dwa palce. Zamordowany mial na sobie

,,Kurier Lwowski",

temu zamordowal w klasztorze oo. karme-

plaszcz gumowy, co świadczylo, że zostal

litów znajomego księdza. Posterunkowy

zaatakowany, jak tylko wszedl do celi. Po

,,Dziennik Ludowy" i inne.

zameldowal ową wiadomość swoim prze-

stwierdzeniu strasznego faktu, mordercę

lożonym, lecz nikt najpierw nie uwierzyl

ks. Kopacza natychmiast aresztowano. Nie

TEKST I ZDJĘCIA

w opowieść nieco dziwnego czlowieka,

ruszając z miejsca trupa zaalarmowano na-

JURIJ SMIRNOW

którego raczej potraktowali jako obląka-

tychmiast wladze śledcze i wojskowe".

Oto tylko kilka tytulów prasowych wla-

nego. Jednak chcąc sprawdzić okoliczności

W klasztorze jeszcze nikt o niczym nie

śnie z owego okresu: ,,Kobiety wlamywacz-

domniemanego morderstwa, komisarz Jań-

wiedzial i dopiero poszukiwania policjan-

ki", ,,Nowa krwawa zbrodnia we Lwowie. Na

czyszyn wyslal do klasztoru, polożonego

tów wykryly straszną prawdę. Tak nie-

tle nienawiści sąsiedzkiej doszlo do mordu.

zaledwie w kilkadziesiąt kroków od komisa-

zwykle morderstwo zrobilo prawdziwy

Pięć bestialskich ciosów nożem w piersi

riatu, posterunkowego oraz jednego z przo-

alarm we wszystkich wladzach śledczych

i brzuch przy ul. Weteranów 3. Ofiarą padl

downików. Oczywiście, dziwny ksiądz, czy

i policyjnych. Już o godzinie 9 rano przyby-

mlody czlowiek z zawodu technik denty-

też obląkany, czy też morderca byl również

la do klasztoru na miejsce zbrodni komisja

sta". Kolejna nowość kryminalna glosila:

z nimi. W drodze do klasztoru ów osobnik

sądowo-lekarska i policyjna, między innymi

,,Ucieczka czterech wlamywaczy kasowych

opowiadal, że nazywa się Andrzej Kopacz,

prokurator Swoboda, prezes sądu okręgo-

z więzienia. Wśród nich znajduje się groźny

jest księdzem i kilka godzin temu zamor-

wego Hawel, sędzia śledczy Witoszyński,

bandyta rumuński Samos". Następnie: ,,Ta-

dowal siekierą w gościnnej celi klasztornej

komendant policji okręgowej Wiczyński,

jemnicze zniknięcie 12-letniej dziewczynki",

księdza dziekana w slużbie wojskowej,

komendant Lukomski, nadkomisarz Ko-

KOŚCIÓL OO. KARMELITÓW

,,Znów dwa zamachy samobójcze kobiet.

podpulkownika Jana Ideca. Funkcjonariu-

zakiewicz, komisarze Batorski i Jańczy-

Nie zdolano ustalić przyczyny tych zama-

sze policji dopiero przybywszy do klasztoru

szyn i lekarze dr Jaszczulkowski i dr Piro,

a stamtąd do aresztów policyjnych przy

chorego psychicznie czlowieka. W końcu

chów na wlasne życie", ,,Wybryki zwyrod-

uświadomili sobie calą prawdę tego niesa-

a ponadto oddzial posterunkowych, który-

ulicy Jachowicza, gdzie go przesluchiwa-

ulitowal się nad nim ksiądz Brniak, prowin-

nialców we Lwowie", ,,Znów tajemnicze

mowitego przestępstwa.

mi obstawiono dziedziniec przed kościolem

no przez caly niemal dzień. Ksiądz Kopacz

cjal oo. karmelitów, i umieścil go w klasz-

zniknięcie 15-letniej dziewczynki Ewy Hu-

Lwowska gazeta ,,Chwila" podala do-

i klasztorem. Przybyli nadto zawiadomieni

z wyrazem apatii odpowiadal na wszystkie

torze oo. karmelitów we Lwowie. Wedlug

sar z ul. Boguslawskiego 9", ,,Wywiadowca

kladny opis dalszych wydarzeń, również

o wypadku pulkownik Godowski jako szef

pytania i przedstawil szczególowo powody

zeznań księdza prowincjala i innych zakon-

policyjny uderzyl bokserem, przebil nożem

okoliczności samego szalonego czynu

sądu wojskowego, major Riser z żandarme-

morderstwa i sposób, w jaki dokonal mor-

ników, w klasztorze ks. Kopacz traktowany

i zastrzelil rzeźnika na bazarze przy placu

księdza Andrzeja Kopacza. Otóż, ,,...przy-

rii wojskowej i inni przedstawiciele wladz

derstwa oraz opowiadal koleje swego życia.

byl jako czlowiek chory. Nie wymagano od

Halickim", ,,Lwowska banda Panicza grasu-

bywszy do dlugiego korytarza wiodącego

wojskowych. Po dokonaniu wizji lokalnej,

Już w dniu następnym wszystkie owe

niego żadnych poslug kaplańskich i nie krę-

je dalej w różnych powiatach Malopolski",

do poszczególnych celi, funkcjonariusze

trwającej blisko pięciu godzin i przeslucha-

rewelacji i dokladny życiorys księdza

powano go obowiązującymi innych zakon-

,,Nowe kradzieże i wlamania we Lwowie",

zobaczyli dlugą wstęgę krwi. Po śladach

niu ks. Kopacza potwierdzono skrytobójcze

zostaly opublikowane w czasopismach

ników przepisami. Mógl jadać wspólnie lub

,,Arab Angar Sousi i Lwowianka. Sensacyj-

jej doszli do drzwi tzw. ,,celi gościnnej" nr

morderstwo, dokonane prawdopodobnie

lwowskich. Publiczność byla po prostu

w swojej celi, nie czyniono mu też wymó-

na podróż panny Frani w krainę marzeń

17, w której mial znajdować się zamordo-

w przystępie szalu. Ksiądz Kopacz niczemu

zszokowana. ,,Wiek Nowy" podawal w re-

wek jeśli nie przychodzil do wspólnej modli-

i sromotny powrót". Wszystkie gazety

wany ksiądz. Drzwi okazaly się zamknię-

nie zaprzeczal i ponuro opowiadal szczegó-

portażu, że ksiądz Andrzej Kopacz we Lwo-

twy. W ogóle uważano go za czlowieka psy-

lwowskie podawaly również sensacyjne

te, lecz klucz znajdowal się u ks. Kopacza,

ly wydarzeń tej tragicznej nocy.

wie w klasztorze oo. karmelitów przebywal

chicznie chorego, anormalnego umyslowo

reportaże z procesu kryminalnego dwu-

który powiedzial: ,,Niech panowie się

Wiadomość o dokonanej w klasztorze

niespelna rok. Mial 38 lat i byl w swoim cza-

i skutkiem tego... nieszczęśliwego, któremu

dziestodwuletniego Romana Filasiewicza

przekonają, w celi leży trup". Wręczonym

zbrodni rozniosla się wkrótce po calym

sie wikarym w Przemyślu. Już wtedy zacho-

należaly się pewne względy".

w sądzie karnym, który 20 stycznia 1925

przez niego kluczem policjanci otworzy-

mieście, ściągając na ulice Czarnieckie-

wanie jego wykazywalo, że jest to czlowiek

Wedlug zeznań zakonników, pomimo

roku na Cmentarzu Lyczakowskim zastrze-

li drzwi. Oczom przybylych przedstawil

go tlumy ludzi. Opowiadano z ust do ust

anormalny. Wladze kościelne zmuszone

to, ks. Kopacz nie byl zadowolony ze sto-

lil swego kolegę Stefana Romana Kornella.

się grozą przejmujący widok i odslonila

wprost niewiarygodne wiadomości, mię-

byly usunąć go z parafii i od sprawowania

sunku do niego w klasztorze i odnosil się

Podlożem tragicznej sprawy byly "panie

się w calej swej okropności krwawa tra-

dzy innymi ,że morderstwo mialo miej-

obowiązków kaplańskich. Wówczas rodzi-

do swego otoczenia niechętnie. W swojej

z cukierni i hulaszcze życie mlodych ludzi",

gedia. Na podlodze leżaly zwloki roslego

sce na tle erotycznym i że w tej sprawie

na umieścila go na leczenie do zakladu dra

celi często samotnie spędzal cale dni, nie

którzy należeli do tak zwanej ,,lwowskiej

mężczyzny w sile wieku, plywające w ka-

zamieszana jest pewna kobieta zamiesz-

Pilza w Krakowie, gdzie przez pewien czas

chcial nikogo widzieć, czasami byl poiry-

zlotej mlodzieży". Śledztwo w tej sprawie

luży krwi. Mężczyzna leżal na środku celi,

kala przy ulicy Piekarskiej. Komisja są-

przebywal. Niestety pobyt w zakladzie nie

towany. Mial w celi pianino, na którym

trwalo dziewięć miesięcy, powolano aż 64

glową do drzwi, w stanie nie dającym się

dowo-lekarska na czele z sędzią śledczym

przyniósl żadnych rezultatów i po wyjściu

chętnie grywal. Byl bardzo wyksztalcony,

świadków, lecz tak i nie wyjaśniono wszyst-

wprost opisać. Straszliwe cięcia, jakie

Witoszyńskim przeprowadzila na miejscu

z zakladu Kopacz w dalszym ciągu zdra-

lubil muzykę, w dobrym humorze udzielal

kich okoliczności morderstwa.

zadal swej ofierze szalony zbrodniarz,

śledztwo i sporządzila protokól. O godzi-

dzal objawienia świadczące o anormalności

rad i wskazówek innym zakonnikom. Wy-

Jednak sensacyjne morderstwo w nie-

mialy wprost potworny skutek. Glowa,

nie pierwszej w poludnie zwloki ofiary

umyslu. Wobec tego poradzono mu, żeby

pelnial także czas robotami stolarskimi.

dzielę, 20 września 1925 roku we lwow-

z której wytrysnąl mózg, zeszpecona

mordu okryte plótnem wyniesiono przed

szukal schronienia w klasztorze, gdyż stan

Od innych zakonników przeważnie stronil,

skim klasztorze oo. karmelitów bylo czymś

byla zupelnie zadanymi cięciami pocho-

tlum gapiów i zawieziono do zakladu me-

jego nie pozwalal mu pelnić publicznie obo-

prowadzil tryb życia anormalny, zgod-

zupelnie innym wśród tych wszystkich

dzącymi z ostrego narzędzia. Pierś, ręce

dycyny sądowej.

wiązków kaplana świeckiego. Jednak trud-

ny zresztą z jego ustrojem psychicznym,

codziennych wiadomości kryminalnych.

i nogi przedstawialy jedną wielką masę

Sprawcę zbrodni ks. Andrzeja Kopa-

no bylo znaleźć klasztor w Krakowie lub

zrujnowanym stale postępującą chorobą.

,,Dziennik Ludowy" z dniu 22 września do-

porąbanego ciala. Opodal leżaly odcięte

cza odstawiono do ekspozytury śledczej,

w Przemyślu, który by zgodzil się przyjąć

Zdawalo mu się, że jest prześladowany

nosil: ,,W niedzielę rano targnęla mieszkań-

i w tym przekonaniu napisal list do Rzymu,

cami Lwowa wiadomość, że jeden z księży

w którym żaląc się na swoją sytuację, pro-

zakonników zamordowal drugiego księdza".

sil, żeby mu udzielono dyspensy od wszel-

Kilka dalszych dni wszystkie gazety lwow-

kich przepisów, obowiązujących w życiu

skie drukowaly szczególy tego sensacyj-

klasztornym, choć faktycznie byl od nich

nego morderstwa i śledztwa policyjnego

wolny i mógl postępować wedle swej woli.

prowadzonego w tej sprawie. Tlumy ludzi

Często, jak sam wyznawal, czepialy się

codziennie przychodzily na ulicę Czarniec-

go różne ponure myśli. Przemyśliwal nad

kiego pod zamkniętą bramę klasztoru oo.

odebraniem sobie życia, to znów, uważając

karmelitów i gorąco omawialy przebieg

się za prześladowanego przez wszystkich,

śledztwa i okoliczności zbrodni.

chcial się zemścić na swym otoczeniu,

Otóż, wedlug podanych informacji po-

gdyż zdawalo mu się, że wszyscy z niego

licyjnych, w dniu 20 września o godzinie

drwią i wyśmiewają się. Ta mania prześla-

6 rano, starszy posterunkowy IV komisa-

dowania objawiala się w nim od dluższego

riatu policji (ul. Kurkowa 23) nazwiskiem

czasu. Pod jej wplywem chcial kogoś za-

Plebanek, wychodząc z lokalu komisaria-

mordować. Przez pewien czas myślal o za-

tu, spostrzegl siedzącego na schodach

mordowaniu pewnego znajomego księdza

w skulonej pozycji jakiegoś mężczyznę,

w Bolszowcach, a przed kilkoma miesiąca-

ubranego po cywilu, z glęboko na czolo

mi zbudzila się w nim myśl zamordowania

nasuniętym kaszkietem. Kiedy go zapytal

księdza prowincjala Brniaka.

ZABUDOWANIA KLASZTORNE OO. KARMELITÓW

czego sobie życzy, nieznajomy ów spokojnie

(cdn.)