15

nr 7 (467) 15­28.04.2025

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

kostiumy do Lwowa ­ komplet, dwie

to jako ,,Lachy" i ,,barachlo" i powie-

cudownie potrafila zagrać. Kiedy ona

rozpocząć ,,Weselem" Wyspiańskiego.

odpowiada: ,,Nie! Tu w miejscu stać!".

ogromne szafy kostiumów.

dzieli: zabierajcie to (śmieje się) na

trzyma w ręku tę koronę i później tę

Oczywiście, zmienial się sklad, przy-

Wladek chwycil szablę i ze slowem ,,le-

ulicę Kopernika i róbcie z tym co

koronę sklada na malowanej skrzyni

chodzili nowi wykonawcy. Byly bar-

cieć" musial pokonać pewną przestrzeń

Czy są w teatrze do dziś?

chcecie. Ale pod tymi ,,widmami" byly

krakowskiej, a skrzynia byla jednym

dzo udane debiuty, ciekawe wspo-

i na niższy poziom zejść. A ponieważ

One są do dziś wszystkie. I te sza-

przepiękne stroje Maryny, Racheli,

z ważnych elementów tego przed-

mnienia. Ale to ,,Wesele" bylo naszą

mial zawsze bardzo eleganckie obuwie,

fy są. A szafy byly jako opakowanie

Radczyni, Kliminy, Panny Mlodej,

stawienia. Ona byla faktycznie jak

wizytówką, zresztą w 1969 roku za-

a na dole jest parkiet zawsze dobrze pie-

tych kostiumów. Przylecialy drogą

cudowna korona Panny Mlodej, która

oltarz, dookola którego odbywaly

graliśmy go w Moskwie.

lęgnowany i froterowany, wpadl w po-

dyplomatyczną dla zespolu nie ja-

wlaściwie byla na scenie przez caly

się cale akcje. I ta korona praktycz-

Ale chcę opowiedzieć o jednym zna-

ślizg i z tą wyciągniętą szablą i krzy-

kiegoś narodowego znanego teatru,

ciąg naszego przedstawienia.

nie do samego finalu, kiedy ten caly

czącym i śmiesznym wypadku z ,,We-

kiem ,,Lecieć!" wjechal pod pierwszy

lecz skromnego zespolu Polskiego

korowód weselny uśpiony od grania

selem" związanym. Oczywiście takie

rząd publiczności.

Zachowaly się przecież zdjęcia.

Teatru Ludowego przy obwodowym

chocholego, ten chocholi taniec z cu-

przedstawienie jak to ­ wieloosobowe

Widzowie się wystraszyli?

Domu Nauczyciela. Te kostiumy mu-

Zachowaly się zdjęcia, na których jest

downym motywem napisanym przez

­ nie mieścilo się na naszej malutkiej

sialy odbyć drogę obslugi celnej, to

ta krakowska korona weselna ­ prze-

Andrzeja Nikodemowicza grany na

scence, która mierzy sobie 5 x 5 m i 2,5

W pierwszych rzędach zawsze sie-

wszystko na lotnisku we Lwowie

piękny ozdobny kilkupiętrowy po-

fagocie. Na patyczkach Chochol wy-

m wysokości, więc poszerzaliśmy na-

dzialy starsze panie. Dramatycz-

trzeba bylo rozpakować, rozpieczę-

wiedzialbym stożek na glowie panny

grywa ,,Mialeś, chamie, zloty róg".

szą przestrzeń do gry o kawaleczek wi-

ny szept jednej z pań, rzeczywiście

tować, oclić, sprawdzić. Oczywiście

mlodej. I cudowna wzruszająca scena

A korona zostaje. Zostaje jak nadzie-

downi. Ale od widza odgrodziliśmy się

przestraszonej: ,,Wooody!". Druga

tym wszystkim zająl się wojewódzki

­ dialog Panny Mlodej z Poetą, kiedy

ja, jak zapowiedź pięknej przyszlości.

stolami, które byly nakryte lnianymi

z pań bardzo dramatycznym szep-

Wydzial Kultury, który nie wiedzial

ona opowiada o tym jak jej się śni-

W oczach caly czas mam final tego

obrusami, na których byly pólmiski,

tem odpowiedziala: ,,Tu nie ma wody,

co ma z tym fantem robić (śmieje się).

lo, że ją ktoś wiezie przez lasy i blo-

,,Wesela".

byl chleb. Publiczność siedziala jak na

tu jest teatr!". Ledwośmy wytrzymali

Pojawila się na lotnisku również dy-

ta, i czarci tam po nią sięgają i mó-

weselu. Byly to dwa poziomy sceny,

żeby nie wybuchnąć śmiechem i nie

Czy dlugo ,,Wesele" bylo utrzy-

rekcja Domu Nauczyciela. Rozpa-

wią, że tam gdzieś jest Polska, a ona

trzeba bylo schodzić po stopniach, ale

przekreślić ten caly dramatyczny

mywane w repertuarze teatru?

kowali te szafy i na szczęście na sa-

mówi: ,,A gdziesi ta Polska? Gdzie-

z tym my sobie radzili. W scenie fina-

i tragiczny final ,,Wesela". Byl teatr ­

mym wierzchu okazaly się stroje tak

si?". A Poeta jej odpowiada: ,,Niechże

W 1969 roku zagraliśmy premierę,

lowej, bardzo dramatycznej Werny-

wypelniony sztuką!

zwanych ,,widm", które pojawiają się

Pani przyloży rękę pod gorset". I tam

a w 1981 r. przedstawienie zostalo

hora wzywa wszystkich, żeby z sza-

Co świadczy, że teatr naprawdę

w ,,Weselu". To byly bardzo dziwne

puka? Ona mówi: ,,Puka. A cóż za tako

dramatycznie przerwane, więc po-

blami zacząć walkę o wolność. Tę rolę

dziala na wyobraźnię! Bardzo

stroje, z kawalków koronek, drutów,

nauka? Serce? ­ A to Polska wlaśnie!".

nad 10 lat. Naszą tradycją bylo, że se-

wspaniale zagral Wladyslaw Lokietko.

dziękuję.

takie uskrzydlone. Oni potraktowali

I to cudowne jej wzruszenie. Luba to

zony teatralne staraliśmy się zawsze

,,Lecieć!" i chwyta szablę, a Poeta mu

Pożegnanie wiecznego obywatela miasta Lwowa Jana Tyssona

W Krośnie na Podkarpaciu

na ogól tego tematu, nie chcialem, wiedzia-

lwowiaków Polaków, którzy usilowali tę

pożegnano lwowiaka Jana

polskość Lwowa zachować jako wielki do-

lem iż to, że jest poza swoim ulubionym mia-

Tyssona ­ aktora, wspóltwórcę

stem, jego nurtuje. Zawsze uważal, że tu do

robek kultury polskiej ­ powiedzial.

i archiwistę Polskiego Teatru

Po nabożeństwie kondukt żalobny

Krosna przyjechal na chwilę".

Ludowego we Lwowie,

wyruszyl na cmentarz komunalny, gdzie

Nie ukrywal swojego wzruszenia tak-

spolecznika, który cale swoje

Jan Tysson zostal pochowany obok żony

że dlugoletni przyjaciel rodziny Tyssonów

życie poświęcil na rzecz

Elżbiety, zmarlej trzy tygodnie wcześniej,

Ruben Bardanaszwili, architekt z Krosna,

zachowania kultury i historii

pochodzący z Batumi w Gruzji:

5 marca.

polskiej w powojennym

­ Jeszcze w czasach sowieckich po-

Dzień pożegnania Jana Tyssona 1

Lwowie. Jego praca zostala

znalem swoją przyszlą żonę Agnieszkę

kwietnia 2025 r. wypadl niezwykle sym-

doceniona przez wladze

bolicznie. Tego dnia, w 1656 roku w kate-

i osiedlilem się w Krośnie. Poznaliśmy się

Rzeczypospolitej Polskiej,

drze lwowskiej odbyly się Śluby króla Jana

z Januszem, on często tu u nas bywal, osto-

zostal uhonorowany licznymi

ją naszą tu w Polsce byl dom teściowej,

Kazimierza.

odznaczeniami i nagrodami.

również lwowianki z pochodzenia. Dzięki

Za swoje zaslugi Jan Tysson zostal

Pogrzeb mial rangę

niemu poznalem środowisko lwowskie.

uhonorowany: Odznaką Zaslużony dla

państwową.

Kultury Polskiej, Krzyżem Kawalerskim

W ludziach ze Lwowa jest jakiś wyjątkowy

Orderu Zaslugi Rzeczypospolitej Polskiej

optymizm i zamilowanie do swoich rodzi-

dyrektor Technikum nr 6 w Krośnie im. Jana

­ Później nasze drogi wielokrotnie się

mych terenów. Janusz mówil, że on nigdy

(2013), Brązowym Medalem Zaslużony

TEKST I ZDJĘCIE

Sas Zubrzyckiego Rafal Krężalek.

przecinaly ­ mówi Katarzyna Solek. ­ Mia-

Kulturze Gloria Artis (2017), Krzyżem Ofi-

z Polski nie wyjechal. Oni pozostali praw-

ANNA GORDIJEWSKA

Izabela Tysson, córka Jana Tyssona, ze

lam ogromny zaszczyt, już jako zastępca

dziwymi Polakami na swojej ziemi. Cieszę

cerskim Orderu Zaslugi Rzeczypospolitej

Uroczystości pogrzebowe odbyly się

wzruszeniem powiedziala Nowemu Kurie-

konsula generalnego we Lwowie, w 2017

się, że wladze polskie docenily jego zaslu-

Polskiej (2018), Zlotym Medalem Zaslużo-

w kościele pw. św. Piotra i św. Jana z Du-

rowi Galicyjskiemu:

r. wręczać Panu Janowi w imieniu ministra

ny Kulturze Gloria Artis (2023).

gi dla teatru. Jest to chwala dla wszystkich

kli. Msza żalobna zgromadzila liczne grono

­ Cieszę się, że wladze państwa polskie-

Kultury i Dziedzictwa Narodowego brą-

przyjaciól z różnych miast Polski oraz Lwo-

go docenily postawę Taty, w pewnym sensie

zowy medal Gloria Artis. Przyjaźnię się

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

wa. W ostatnim pożegnaniu Jana Tyssona

wiecznego obywatela miasta Lwowa, który

z jego córką Izą. Wspominalam dzisiaj jak

Andrzej Duda

wziąl udzial poczet sztandarowy z Techni-

umarl daleko od swego ukochanego miasta,

pewnego razu podróżowaliśmy wspólnie

kum nr 6 w Krośnie im. Jana Sas Zubrzyckie-

do którego codziennie jechal i mial nadzie-

ze Lwowa do Rzeszowa i na kilka godzin

Warszawa, 1 kwietnia 2025 roku

go. Zmarly byl wnukiem patrona tej szkoly.

ję wrócić. Los chcial inaczej. Ale Krosno

utknęliśmy w kolejce na granicy. Pan Jan

Uczestnicy uroczystości pogrzebowych

W imieniu prezydenta Rzeczypospo-

też jest nam i mojemu Ojcu bliskie, bo jest

przez caly ten czas opowiadal przeróżne

śp. Jana Tyssona

litej Polskiej Andrzeja Dudy list odczytal

to dawne województwo lwowskie, miejsce

historie ze swego życia. Niezmiernie cieka-

w Krośnie

Tadeusz Deszkiewicz, doradca prezyden-

przyjaźni naszych przodków z naszą calą

wie. Od czasów dzieciństwa. Wspomnial

ta. ,,Zapamiętamy śp. Jana Tyssona jako

rodziną, w tym i Taty. Ten pochówek jest dla

swojego dziadka. Po czasy wspólczesne. Te

Szanowni Państwo,

czlowieka do końca niestrudzenie stojące-

mnie symboliczny, chociaż w oddali od Lwo-

wszystkie opowieści byly niezmiernie cie-

Ze smutkiem przyjąlem wiadomość o odejściu śp. Jana Tyssona. Lączę się z pogrążony-

go po stronie prawdy, pojednania i dobra

wa, to jednak na Ziemi Lwowskiej. Myślę, że

kawe i inspirujące. Dla mnie jest to ogromny

mi w bólu Bliskimi i Przyjaciólmi Zmarlego. Zegnamy dzisiaj lwowiaka, który rodzinnemu

wspólnego. Jako czlowieka sztuki, kusto-

Tata razem z Mamą, którzy są już w niebie

honor, że mialam zaszczyt z Panem Janem

miastu poświęcil cale swoje dlugie życie. Z wyksztalcenia inżynier, ale z zamilowania

sza dziejów i obyczajów, zakochanego

i są też przede wszystkim we Lwowie, pa-

się spotykać.

i powolania artysta, przez ponad 60 lat byl związany z Polskim Teatrem Ludowym we

w rodzinnej ziemi i bez reszty oddanego

trzą z góry i się cieszą, że tylu przyjaciól

Swoimi wspomnieniami podzielil się

Lwowie. Za swoje dokonania na rzecz kultury, historii i dziedzictwa polskiego na daw-

lwowskiej spoleczności. Niech Jego doro-

i tylu ludzi związanych ze Lwowem i z Nim

z nami Zbigniew Chrzanowski, dyrektor

nych Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej zostal uhonorowany licznymi odznaczeniami

bek pozostanie inspiracją dla następnych

tu przyjechalo, żeby Go uczcić i odprowa-

Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie:

i nagrodami.

badaczy i milośników Lwowa" ­ napisal

dzić na wieczny spoczynek. Bardzo chcę

­ On zawsze wnosil w nasze towarzy-

Jego mlodość naznaczyly dramatyczne doświadczenia II wojny światowej. Mimo że

w liście do uczestników uroczystości pre-

podziękować Panu Prezydentowi, który do-

stwo dużo pogody i uśmiechu, więc ta poże-

w 1945 roku Lwów znalazl się poza nowymi granicami Polski, rodzina Tyssonów pozo-

zydent Andrzej Duda.

cenil Taty dzialalność, docenil jego wieczną

gnalna uroczystość jest jakby spotkaniem

stala po sowieckiej stronie, dochowując wierności wielowiekowej spuściźnie miasta.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodo-

tęsknotę za Lwowem. Za tym Lwowem,

przyjaciól. Janusz na próbach zawsze ubó-

Jan Tysson dal się poznać jako utalentowany aktor ­ debiutowal w Balladynie Juliusza

wego Hanna Wróblewska w swoim liście

którego pewna epoka skończyla się razem

stwial cwiczyć uklony. Pomyślalem sobie,

Slowackiego na deskach Polskiego Teatru Ludowego, powstalego w 1958 roku dzięki

do zgromadzonych zaznaczyla: ,,Jego pa-

z Tatą. On byl tym, który pamiętal czasy

że w ten sposób żegnal się z publicznością.

odwilży politycznej. Wkrótce przyszly kolejne role w spektaklach, które w ówczesnych

sja, talent i oddanie sprawily, że spektakle

przedwojenne i czasy wspólczesne i byl

Na swój sposób byl związany z Krosnem.

realiach byly nie tylko wydarzeniami kulturalnymi, lecz także, a może przede wszyst-

z jego udzialem poruszaly serca widzów,

lącznikiem czasów ­ tych wcześniejszych

Tutaj występowal, kiedy graliśmy nasz pro-

kim ­ świętami polskości celebrowanymi przez lwowskich rodaków. Jan Tysson polożyl

przypominając o bogactwie polskiej litera-

ze wspólczesnością. Niech Tata cieszy się

gram bożonarodzeniowy ­ szopkę, a w po-

również wielkie zaslugi jako archiwariusz pamięci i piewca śladów przeszlości swojego

tury i historii. Dzięki takim osobom jak pan

z góry. Za życia wywolywal dużo dobrego

bliskich ruinach zamku w Odrzykoniu, który

umilowanego miasta. Z czasem sam stal się prawdziwą skarbnicą wiedzy o polskim

Jan, kultura polska we Lwowie nie tylko

zamieszania we Lwowie, a teraz ten Lwów

byl motywem dla napisania przez Aleksan-

Lwowie, jego wspanialej tradycji i mowie, barwnym miejskim folklorze i humorze ­ i tą

przetrwala trudne czasy, ale również roz-

zlecial się, by go pożegnać w Krośnie.

dra Fredrę wspanialej komedii ,,Zemsta",

wiedzą chętnie dzielil się z mlodszymi.

kwitala, dając świadectwo niezlomności

Katarzyna Solek, sekretarz woje-

Janusz zagral Dyndalskiego. Ubóstwial

Zapamiętamy śp. Jana Tyssona jako czlowieka do końca niestrudzenie stojącego po stro-

ducha naszego narodu".

wództwa podkarpackiego, byly zastęp-

tę rolę, przepisywanie tego listu. Ostatnio

nie prawdy, pojednania i dobra wspólnego. Jako czlowieka sztuki, kustosza dziejów i obycza-

W pogrzebie uczestniczyli m.in. prze-

ca konsula generalnego RP we Lwowie,

rozmawialem z nim w styczniu, byly to jego

jów, zakochanego w rodzinnej ziemi i bez reszty oddanego lwowskiej spoleczności. Niech

wodniczący Sejmiku Województwa Pod-

wspomina, że poznala Jana Tyssona 20 lat

urodziny, zlożylem mu życzenia. Zadal mi

Jego dorobek pozostanie inspiracją dla następnych badaczy i milośników Lwowa.

karpackiego Jerzy Borcz, sekretarz wo-

temu, kiedy przygotowywala swoją pracę

pytanie: powiedz, kiedy wrócę do Lwowa?

Rodzinie, Bliskim i Przyjaciolom Zmarlego skladam wyrazy glębokiego wspólczucia.

jewództwa podkarpackiego Katarzyna

magisterską na temat Polaków we Lwowie

Powiedzialem pól żartem, żeby pakowal

Wieczne odpoczywanie racz Mu dać, Panie!

Solek, konsul RP we Lwowie Diana Graczyk,

na przelomie XX i XXI w.

się i w tej chwili wracal. Nie poruszaliśmy