19

nr 7 (467) 15­28.04.2025

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Józef Koffler ­ polski kompozytor awangardowy w międzywojennym Lwowie

Józef Koffler obok Karola

Szymanowskiego byl

najwybitniejszym polskim

kompozytorem pierwszej

polowy XX w. Odznaczyl

się też jako znany pedagog

(1939­1941) Koffler zostal pro-

i autor artykulów

fesorem utworzonego przez

o muzyce. Urodzil się

nowe  wladze  Lwowskiego

w 1896 r. w Stryju. Pochodzil

Państwowego  Konserwato-

z rodziny żydowskiej silnie

rium. W czerwcu 1941 r., gdy

zasymilowanej z kulturą

we Lwowie zaczęla się okupa-

polską. Do matury w 1914 r.

cja niemiecka, Koffler mając

mieszkal w galicyjskim Stryju.

Koncertu fortepianowego (z fina-

pochodzenie żydowskie, coraz

(1933), Londynie (1935, 1938),

W latach 1914­1916, 1920­1923

bardziej byl narażony na aresz-

Pradze (1936), Oxfordzie (1936),

lem w rytmie krakowiaka), kan-

studiowal na Uniwersytecie

taty Milość (dieLiebe) do slów

towanie przez Niemców, dla

Hadze (1932), Wiedniu (1935),

Wiedeńskim, gdzie w 1923

Lublanie  (1937),  Luxembur-

których wyznanie rzymsko-

św. Pawla z Listu do Koryntian,

JÓZEF KOFFLER

r. obronil pracę doktorską

katolickie rodziny Kofflerów

gu (1937), Helsinkach (1934). Po

opracowania na fortepian zaty-

z zakresu muzykologii.

tulowanego 40 polskich pieśni

nie mialo żadnego znaczenia,

wybuchu II wojny światowej,

Zbigniew  Szymonowicz,  od

Podczas studiów jako język

ludowych z ciekawą harmoni-

zwlaszcza że mogli latwo odna-

gdy Lwów znalazl się pod oku-

1956 r. wykladowca Państwo-

ojczysty zadeklarowal polski,

leźć jego biogram np. w wyda-

pacją sowiecką, w 1940 r. jedną

wej Wyższej Szkoly Muzycznej

zacją wielu znanych pieśni (np.

jako wyznanie ­ mojżeszowe.

Boże coś Polskę, Wśród nocnej

nym w 1937 r. Almanachu ży-

z symfonii Kofflera zaprezento-

w Lodzi. W latach 1930­1938

Przerwa w edukacji wiązala się

ciszy, Mialeś chlopie zloty róg,

dowskim. Koffler, choć nie czul

wano w Kijowie.

Koffler regularnie dojeżdżal ze

ze slużbą w wojsku ­ najpierw

Umarl Maciek, umarl, Ty pójdziesz

się zagrożony w zamieszkalej

Koffler prywatnie byl mężem

Lwowa do Przemyśla (do 1939

w armii Austro-Węgier, od 1918

górą, Pije Kuba). Utwory Kofflera

od czasów przedwojennych ka-

i ojcem. W 1929 r. w obecności

r. podróż zajmowala zaledwie

r. w Wojsku Polskim, w którym

mienicy we Lwowie, jak pisal

rabina we Lwowie poślubil Różę

godzinę z kwadransem), gdzie

przed 1939 r. byly wykonywa-

prawdopodobnie bral udzial

w liście z grudnia 1941 r., ze

z domu Roth. W 1936 r. urodzil się

ne glównie w Polsce, najczęściej

byl redaktorem miesięcznika

w wojnie polsko-bolszewickiej.

względu na inne okoliczności

ich syn Alban. W styczniu 1938

,,Orkiestra", prenumerowanego

we Lwowie w latach 1928­1939,

znacznie bezpieczniej czulby

r. w uniwersyteckim kościele

w calej Polsce. Dawny adres re-

gdzie dochodzilo do wielu pra-

się po zachodniej stronie Sanu.

św. Mikolaja we Lwowie przy-

wykonań, zwlaszcza w sali Pol-

dakcji w Przemyślu: ul. Smolki

MICHAL PIEKARSKI

W

W 1942 r. znalazl się w Wie-

jęli chrzest w obrządku rzym-

11. Do dziś wiele tekstów czyta

skiego Towarzystwa Muzyczne-

1924 r. zamieszkal we

liczce, skąd w tym samym roku

skokatolickim. W 1941 r. Koffler

się z zainteresowaniem.

go (obecnie gmach Filharmonii

Lwowie, stając się jed-

wraz z żoną i synem schroni-

w prywatnym liście pisal: ,,Wraz

Koffler stal się znanym twór-

Lwowskiej). Na przyklad w 1928

r. w Sielance Kofflerana orkiestrą

ną z najważniejszych

li się w okolicach Krosna. Tam

z żoną jesteśmy Polakami, wie-

cą nowoczesnym, w wielu przy-

postaci życia muzycznego tego

w 1942 r. na dworcu kolejowym

rzącymi i praktykującymi kato-

dyrygowal Adam Soltys. Przed

padkach awangardowym. Byl

miasta i jedną z najciekaw-

spotkala go szwagierka, wi-

likami". Do adresów Kofflera we

autorem m.in. czterech symfo-

1939 r. utwory Kofflera jedynie

szych osobistości świata muzy-

dując do 1943 r. Podobno po-

Lwowie należala m.in. ówczesna

dwukrotnie zabrzmialy w Fil-

nii (z 1930 r., 1933 r., i 1940 r.),

15 wariacji na orkiestrę, dwóch

ki II Rzeczypospolitej. W latach

jawial się na mszy w koście-

ul. Dąbczańskiej 7 (również ul.

harmonii Warszawskiej (w 1932

1924­1939 byl znanym wykla-

le św. Marcina w Krościenku

Cytadelna, po 1945 r. ul. Czaj-

i 1936 r.). Bywaly transmitowane

kwartetów smyczkowych, tria

dowcą Konserwatorium Pol-

Wyżnym k. Krosna. Ostatecz-

kowskiego 37, od niedawna znów

smyczkowego, utworów for-

przez Polskie Radio, w tym przez

tepianowych, w tym Sonatiny,

skiego Towarzystwa Muzycz-

nie wraz z żoną i synem zostal

ul. Cytadelna /Цитадельна),

rozglośnię lwowską. Ponadto,

nego we Lwowie, zatrudniony

aresztowany i zamordowany

gdzie na parterze mieści się dziś

Koffler przed 1939 r. doczekal się

przez dyrektora Mieczyslawa

przez Niemców w 1943 lub 1944

restauracja ,,Kupol".

międzynarodowej pozycji jako

Soltysa. W konserwatorium tym

r. Do dziś nie jest znane miejsce

kompozytor, którego twórczość

Podczas  pierwszej  oku-

jako jedynym w Polsce Koffler

jego pochówku.

pacji sowieckiej we Lwowie

prezentowano w: Amsterdamie

1928 r. obejmowal klasę kom-

Wszelkich

informacji

pozycji atonalnej (wlaściwej dla

o Józefie Kofflerze, jego ży-

najbardziej nowoczesnej mu-

ciu, dzialalności pedagogicz-

zyki tego okresu). Do uczniów

nej, publicystycznej, twórczości

Kofflera należeli m.in. Czeslaw

kompozytorskiej można się od

Halski (dzialal w Polskim Ra-

niedawna dowiedzieć za sprawą

diu we Lwowie, a następnie

nowej strony internetowej opu-

w Londynie), lwowski dyrygent

blikowanej przez Związek Kom-

Jakub Mund (zm. ok. 1942 r.),

pozytorów Polskich. Miasto

Roman Haubenstock-Ramati,

Lwów zostalo opisane w dzia-

wykladowca wiedeńskiej Ho-

lach: ,,Biografia", ,,Kalendarium",

chschulefür Musik unddarstel-

,,Ludzie" oraz ,,Miejsca". Adres

lende Kunst, a także pianista

strony:koffler.polmic.pl

STRONA INTERNETOWA: KOFFLER.POLMIC.PL

RESTAURACJA ,,KUPOL"

Czy można tak namalować Serce?

Wreszcie ostatnim punktem spotkania

byl smaczny poczęstunek przygotowany

przez nasze niezawodne wolontariuszki,

Boga i ludzi trzeba kochać tak, aby

potrzebującym i opuszczonymi. Jeszcze

z berlem trzcinowym w ręku. Ku nasze-

a po nim luźne indywidulne rozmowy.

bolaly mięśnie i kości.

Naprawdę bardzo potrzebujemy takich

za życia zalożyciela powstaly przytu-

mu zdziwieniu autor umieścil również

Święty Brat Albert

spotkań, które są dla nas pewnym lekar-

liska m.in. we Lwowie, Krakowie, Prze-

na obrazie Serce Jezusa, ale w taki spo-

myślu, Sokalu, Stanislawowie, Tarnowie

sób, w jaki się nie spodziewaliśmy. Caly

stwem dla duszy i ciala na trudności dnia

W dniu 31 marca 2025 roku

codziennego. Chcielibyśmy w przyszlości

i Zakopanem.

bowiem odslonięty tors Jezusa tworzy

jako sympatycy kultury

Obraz przedstawia Chrystusa ubiczo-

ksztalt serca. Wlaśnie przez to oryginalne

zrobić spotkania dla większej liczby osób,

chrześcijańskiej kolejny raz

ujęcie Serca Jezusa obraz ma swoją bardzo

abyśmy mogli się dzielić także z innymi na-

wanego, w koronie cierniowej, w purpu-

spotkaliśmy się w domu księży

ciekawą historię, o której można poczytać

szym wypracowanym modelem organizacyj-

rowym plaszczu, oplecionego sznurem,

i braci paulistów we Lwowie.

nym. Sklada się na niego wspólna modlitwa

W tym czasie Wielkiego Postu

przed Najświętszym Sakramentem, która

modliliśmy się w kaplicy

lączy, pozwala powierzyć Bogu nasze troski

o zakończenie wojny,

i niesie nadzieję; rozważanie tematu glów-

w intencjach wszystkich jej

nego, często związanego z ziemią lwowską,

ofiar i wielu innych. Następnie

które poglębia naszą wiedzę i wplywa na

OBRAZ ECCE HOMO ADAMA

medytowaliśmy wizerunek

życie duchowe; dzielenie się wlasnymi wra-

CHMIELOWSKIEGO.

ubiczowanego Jezusa

żeniami (wymiana myśli, pytania i odpowie-

w obrazie Ecce homo (Oto

na stronie: www.albertynki.pl/brat-albert/

dzi); wreszcie czas na poczęstunek, osobiste

czlowiek).

rozmowy, przekazywanie sobie czasopism

obraz-ecce-homo/

i książek.

Następnie oglądaliśmy film poświęcony

Podsumowując, mam nadzieję, że przy-

Obraz byl malowany przez kilkanaście

św. Adamowi Chmielowskiemu, po czym

klad życia, twórczy dorobek i dzialalność

lat m.in. we Lwowie, w kościele Świętego

nawiązala się dyskusja na temat glównego

bohatera ­ jego życia i dojrzewania ducho-

dobroczynna Świętego Brata Alberta będą

Ducha. Jego autorem jest św. Adam Chmie-

dla nas wszystkich inspiracją do stawania

lowski, czyli Brat Albert, zalożyciel zgro-

wego jako powstańca 1863 roku, emigranta

się lepszymi.

w Paryżu, malarza, zakonnika i zalożyciela

madzenia albertynów i albertynek. Zgro-

madzenia te do dnia dzisiejszego opiekują

zgromadzenia opiekującego się ludźmi bez-

się przede wszystkim ludźmi najbardziej

domnymi i zepchniętymi na margines.

MARIA BARANOWA

MEDYTACJA W KAPLICY PAULISTÓW