26

nr 7 (467) 15­28.04.2025

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

Wielkanoc AD 1930 w ,,Gazecie Porannej"

W 1930 r. Wielkanoc

będzie nazajutrz rozgwarzona

gromadka najmlodszych latoro-

wypadala, jak

śli rodu. Na innym pólmisku fi-

i w tym roku, na dzień

gurowal wspanialy indyk, obok

20 kwietnia. Świąteczny

szynki i cielęciny wszelkich

numer ,,Gazety Porannej"

odmian i bogate wieńce kielbas,

rozpoczynal się ilustracją

wreszcie góry artystycznie zdo-

z wierszem Henryka

bionych jaj-pisanek.

Zbierzchowskiego.

Dumą gospodyni byly jed-

nak baby i mazurki. Baby im-

ponowaly dziatwie rozmiara-

OPRACOWAL

mi. Bywaly domy w których

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

ku pieczeniu tych ,,wież Eiffla"

Od wiosny rozdzwonionych pól

slużyly specjalne piece, używa-

Idzie w jasnościach, w blaskach

ne raz w rok w Wielki Czartek

ORYGINALNE ILUSTRACJE ZE

I koi smęt i leczy ból

lub w Wielki Piątek. Wówczas

ŚWIĄTECZNEGO NUMERU

Niewyczerpany w laskach.

to następowala ,,chwila dziw-

,,GAZETY PORANNEJ"

nie osobliwa", upamiętniona tak

I polożeniem bialych rąk

wegetatywny, program odwrotu

plastycznie olówkiem Andriol-

On jeden śmierć uśmierca ­

z niebieskiej drogi nieskończo-

lego w scenach z życia dworu

Więc zakwitają kwiaty ląk

nego postępu i idei, niepodlega-

wiejskiego.

I smutne ludzkie serca.

jącej śmierci.

Dziewczęta kończyly

A jednak ­ to nie

w olbrzymich

A dalej mamy artykul re-

ORYGINALNE ILUSTRACJE ZE ŚWIĄTECZNEGO NUMERU ,,GAZETY

wystarcza, to nie

dakcyjny (bez tytulu), bardzo

nieckach miesić ciasto,

PORANNEJ"

jednak pasujący do dzisiejszej

zaspokaja tęsknot, to

gospodyni dorzucala

sytuacji na świecie.

panuje niepodzielnie radość.

a skoro w rozwartych szeroko

nie daje upragnionego

doń rodzynek i skórki

Ale gdy wreszcie zostaniemy

jej drzwiach ukazaly się barw-

spokoju. Na każdym

pomarańczowej;

Odrzućmy precz troski, aby

sami, dobrym i korzystnym

ne chorągwie i oltarzyki, nie-

kroku spotykamy ślady

kucharz pilnowal

nie zasępialy nam dni świątecz-

owocem tych świąt będzie

sione przez dziewczęta w bieli,

fermentu, będącego

pieca, by posiadal

nych, których przeznaczeniem

maly rachunek z sobą samym,

a prastare dzwony, inne pamię-

nieświadomym

jest weselenie się. Zapomnijmy ­

male przemyślenie tej niewąt-

tające czasy, zagraly calą gam-

odpowiednią

jeśli to tylko możliwe ­ o wszyst-

pliwej prawdy, że Wielkanoc

mę tonów ­ istotnie zdawalo

protestem przeciw

temperaturę, mierzoną

kiem, co przygniata smutkiem,

jest przede wszystkiem świę-

się wszystkim, że wesoly dzień

zasadom wspólczesnego

praktycznie, bez

co gasi radość, co jadem ciecze

tem Zmartwychwstania Du-

dziś nam nastal...

życia. Coś buntuje

pomocy termometrów.

na dnie serc. Za progiem domów

cha, świętem obudzenia w nim

Na rezurekcję dążylo wszyst-

się w nas, cos domaga

Wreszcie zamknięto

naszych pozostawmy sprawy

lepszych wartości, lepszych

ko. Mlodzi i starzy, i dziatwa, nie

się swych praw. Do

szczelnie drzwi i okna,

liche i jątrzące. Albowiem jest

pragnień, lepszych i silniej-

widująca zbyt często tak okaza-

wygodnych, dobrze

bo lada przeciąg

święto Zmartwychwstania.

szych, niż sama śmierć dążeń

lych uroczystości. W domu pozo-

obmyślanych regul

Trzeba je odprawić należycie.

­ świętem pelnego i pięknego

stawal tylko ktoś dla pilnowania

zniweczy wszelkie

Aby zaś uczynić to nie wystar-

życia.

stolu wielkanocnego, nierzadko

wkrada się uporczywy

zabiegi i przystępowano

czą pelne stoly i gwarne wi-

Michal  Rolle  wspomnial

i sama gospodyni, zbyt znużona

dysonans z innego

do dziela.

zyty, bo to jest pozór i najbar-

święta Wielkanocne na Podolu.

robotami przedświątecznemi.

świata. Przebija

dziej zewnętrzna forma. Trzeba

Ksiądz poświęcil już dzielo

Wszak rozgrywala się wla-

pancerz formulek

Jak to in illo...

sięgnąć do treści tego święta,

jej rąk i pomyslowości kucha-

śnie gra decydująca o wesolych

praktycznych, któremi

w symbolu swem niezmiernie

rza czy kucharki, wypil kieli-

Gdy dzwony świątyń po

czy smutnych świętach, bo baby,

izolowaliśmy się, mąci

potężnego. Trzeba także świę-

szek wina, pogwarzyl chwilę

wielkotygodniowem milczeniu

wyrośnięte na schwal, podnosi-

cić je duchem.

i ruszyl z kościelnym w dalszą

rozdźwięczą się nad naszemi

ly temperaturę domową o stopni

ciszę, jaką sztucznie

Kościól, nakazując odbycie

wędrówkę po parafjanach, wy-

glowami, a pieśń ,,Wesoly dzień

wiele. Ciasto wali w górę, już się

usilowaliśmy stworzyć

spowiedzi wlaśnie w okre-

czekujących niecierpliwie jego

dziś nam nastal", uderzy w strop

rumieni... następuje próba dru-

i mówi: Za malo, że

sie wielkanocnym, wskazal

niebios, raźniej robi się na ser-

odwiedzin. Stól, przybrany

tem do robienia pończoch: czy

żyjecie. Trzeba jeszcze

tę troskę duchową: oczysz-

cu, czlowiek zapomina bodaj na

w zieleń, uginal się pod cięża-

upieklo się odpowiednio. Byle

starać się być lepszym.

czenie i zmartwychwstanie.

rem bab, mazurków i pólmi-

chwilę o gryzących go zmorach.

tylko się nie przepalilo, byle

Trzeba więcej kochać,

Oczyszczenie z plam i występ-

sków z wszelakiem mięsiwem,

O ileż jednak taki moment sil-

uniknąć zakalca. Wreszcie mo-

ków, zlych czynów i zlych in-

wśród których rozstawiono

niej odbijal się na psychice lu-

ment decydujący: wydobycie jej

więcej przebaczać,

tencyj; zmartwychwstanie ze

umiejętnie cale baterje butelek

dzi tam, gdzie więzy rosyjskiego

z naczynia i ulożenie na podusz-

więcej walczyć, więcej

stanu śmierci i posępnej mar-

zaborcy krępowaly myśl każ-

o blyszczących różnobarwnych

kach. Podobnych bab dzisiejsze

i silniej wierzyć,

twoty, w jaką pogrążamy się,

glówkach.

dą, gdzie jedynie w dniu Bożego

pokolenie już nie ogląda. Me-

pragnąć i ­ żyć.

postępując  wbrew  prawom

Na środku pysznil się baranek,

Ciala i w wieczór rezurekcyjny

trowa ich wysokość nie nale-

Rozważania te nie są oczy-

sumienia.

kunsztownie wykonany z sera

wolno bylo procesji katolickiej

żala do rzadkich wyjątków. Ar-

wiście odpowiednim tematem

Czasy są pod tym względem

z kminkiem; pieczone prosię za-

wychylić się z murów świątyni.

tystycznie lukrowano im glowy

do konwersacji w czasie świą-

szczególnie krytyczne. Po-

darlo fantazyjnie w górę zgrab-

Tlum też zalegal katedrę ka-

i ustawiano taką matronę ba-

tecznych przyjęć. Tam niech

mijamy zbrodniczość, będącą

ny ogonek; o uszy jego walczyć

mieniecką i otaczający ją plac,

biego rodu na czolowem miejscu

udzialem tak licznych jedno-

wielkanocnego stolu. Gdy ciasto

stek. Bardziej niepokojącym

spalilo się lub przysiadlo w po-

jest stan, w jakim żyje ogól

lowie drogi w górne regjony, gdy

spoleczeństw, ten ogól na po-

baba pękla, lub odslonila przed

zór będący w porządku z sobą

rozpaczonem  okiem  gospo-

i pisanymi kodeksami. Jest to

si groźny zakalec, nawet bodaj

stan zamętu pojęć, zachwiania

i lzy zraszaly policzki tej, któ-

odwiecznych przekonań osla-

ra tyle energji i pracy wkladala

bienia wielkich sil moralnych

w to dzielo niewieściego kunsz-

i bezgranicznej obojętności wo-

tu. Baby byly imponujące i oka-

bec zjawisk rozkladu.

zale, przyznaję jednak otwarcie:

Przechodzimy  obok  nich

o wiele smakowitsze są dzisiej-

z bierną tolerancją. Straciwszy

sze skromne babki cukierniane.

z oczu daleki cel wędrówki, ist-

Ale wracajmy do mazurków.

niejemy, by istnieć. Myśl nie

Każda z pań posiadala specjal-

wybiega poza najbliższe jutro

ne ich przepisy Jedne wypróbo-

i zaspokojenie jego potrzeb. Spra-

waly już jej matka i babka, a bodaj

wy odlegle, sprawy doskonal-

i prababka. Inne kombinowala

sze niż rzeczywistość, sprawy,

ona sama. Stanowily one jej ta-

które trzeba w mozole zdobywać

jemnicę, zdradzaną jedynie naj-

i wywalczać, pasując się z sobą

bliższym przyjaciólkom, ale już

samym ­ wykreśliliśmy z pro-

po świętach. Istnialy więc prze-

gramu. Zdaje się nam wystar-

pisy ,,pani marszalkowej", ,,pani

czać ów program najmniejszy,

sędziny", ,,mojej babci", ,,siostry

DEKORACJA WIELKANOCNEGO STOLU